Ərdəbil adı, zəngin tarixə və mədəniyyətə malik olan Cənubi Azərbaycanın iri şəhərlərindən birinin adını daşıyır. Lakin bu adın mənşəyi haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur və sadəcə coğrafi məkana istinad etməkdən daha çox dərin bir məna ehtiva edir.
Bəzi tədqiqatçılar "Ərdəbil" adının "Ərd" və "Bil" sözlərindən təşkil olunduğunu irəli sürürlər. "Ərd" sözü fars dilində "hörmətli", "müqəddəs" və ya "dəyərli" mənalarını verir. "Bil" sözü isə "yer", "məkan" və ya "şəhər" mənalarına malikdir. Beləliklə, "Ərdəbil" adı "müqəddəs yer", "hörmətli məkan" və ya "dəyərli şəhər" kimi tərcümə edilə bilər. Bu təfsir, Ərdəbilin qədim zamanlardan bəri dini və mədəni əhəmiyyətə malik bir mərkəz olması ilə uyğun gəlir.
Digər bir ehtimala görə isə, adın mənşəyi Sasani dövrünə aiddir. Bu dövrdə "Ərdəbil" adı, "Ərd" (Atəşgah) və "Bil" (tanrı) sözlərinin birləşməsindən yaranmış və "Atəşgahı olan tanrı" mənasını ifadə etmiş ola bilər. Bu da şəhərin qədim zərdüştiliyin mərkəzlərindən biri olmasını və atəşpərəst məbədlərinə ev sahibliyi etməsini izah edə bilər.
Hər iki təfsirin də özünəməxsus dəlilləri və izah gücü vardır. Ərdəbil adının mənşəyi və əsl mənası haqqında mübahisələr davam edir və bu da adın zənginliyinə və qədim tarixə sahib olmasına işarədir. Ərdəbil adı sadəcə bir coğrafi ad deyil, tarixin, mədəniyyətin və dini inancların izlərini özündə əks etdirən bir simvoldur.