İzahət adı, özündə dərin bir məna və zəngin bir tarixi ehtiva edir. Sadəcə "aydınlaşdırma, şərh etmə, bəyan etmə" kimi qısa bir tərifə sığdırmaq onun əsl mahiyyətini tam əks etdirmir.
Əslində, İzahət adı, fikirlərin, hadisələrin, və ya anlayışların qaranlıq tərəflərini işıqlandırmaq, onların mahiyyətini aydın şəkildə ortaya qoymaq istəyini ifadə edir. Bu, sadəcə bilgiləri təqdim etməkdən daha çox, mürəkkəb məsələləri sadə və anlaşıqlı şəkildə izah etmək bacarığını, dərin təhlil və mühakimə qabiliyyətini əks etdirir.
Tarix boyu, İzahət adı daşıyan insanlar həmişə biliyə, həqiqətə və aydınlığa can atmış, gizli qalanları üzə çıxarmağa çalışmış şəxslər olublar. Onlar müəmmaları həll etmək, qarışıqlıqları aradan qaldırmaq, bilinməyənləri açıqlamaq üçün dərin tədqiqatlar aparmış, öz bilik və bacarıqlarını başqalarının xeyrinə sərf etmişlər.
Adın etimologiyasına nəzər salsaq, “izah” felinin “ət” şəkilçisi ilə birləşməsindən meydana gəldiyini görərik. “Ət” şəkilçisi burada fəaliyyəti, keyfiyyəti və ya əlaməti bildirir. Beləliklə, İzahət adı, “izah etmək fəaliyyəti”, “izah etmə qabiliyyəti” kimi də təfsir edilə bilər.
Qısacası, İzahət adı sadəcə bir ad deyil, bir missiya, bir vəzifədir. Bu ad daşıyan şəxs həyatının mənasını bilinməyənləri aydınlaşdırmaqda, gerçəkliyi başqalarına çatdırmaqda tapar. Bu, həm də mükəmməl bir ad olaraq, daşıyıcısına ağıl, dərrakə və aydınlıq gətirər.