Kətan – adı ilə bir çox mədəniyyətlərdə iz qoymuş, tarix boyu insan həyatında mühüm rol oynamış bir bitkidir. Sadəcə "saplağından lif, toxumundan yağ hazırlanan bitki" kimi qısa bir tərif, onun gerçək əhəmiyyətini tam əks etdirmir.
Kətan bitkisinin (Linum usitatissimum) tarixi qədim zamanlara gedib çıxır. Arxeoloji tapıntılar göstərir ki, kətan əkinçiliyi eramızdan əvvəl min illərə qədər uzanır. Misirdə, Mesopotamiyada və digər qədim sivilizasiyalarda kətan lifi parça istehsalında, toxumu isə qida və dərman məqsədləri üçün geniş istifadə olunurdu. Bu, onun insan həyatında nə qədər vacib bir rol oynadığını göstərir.
Kətan lifi, ipək kimi yumşaq və güclü olub, əsrlər boyu paltar, ev tekstili və digər məmulatların istehsalında əsas xammal kimi istifadə edilib. Yüksək suya davamlılığı və sərtliyi ilə seçilən kətan parçaları, həm də uzunömürlülüyü ilə məşhurdur. Müasir dövrdə də kətan parça istehsalı davam edir və ekoloji cəhətdən təmiz bir material olaraq qiymətləndirilir.
Kətan toxumunun faydaları da az deyil. Toxumda olan yağ, omega-3 yağ turşuları, lif və müxtəlif vitaminlər sayəsində sağlamlıq üçün olduqca faydalıdır. Kətan yağı ürək-damar sisteminin sağlamlığını qorumağa, iltihabı azaltmağa və hətta bəzi xərçəng növlərinin riskini azaltmağa kömək edir. Bundan əlavə, kətan toxumu qida məhsullarında, kosmetologiya və dərman sənayesində də istifadə olunur.
Beləliklə, "Kətan" adı sadəcə bir bitkini deyil, min illərin tarixini, insan mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsini, sağlamlıq üçün faydalı bir mənbəni və ekoloji cəhətdən təmiz bir materialı təmsil edir. Onun əhəmiyyəti sadəcə lif və yağ istehsalından çox daha geniş və dərindir.