Maarif sözü, Azərbaycan dilində geniş və dərin mənalar ehtiva edən, zəngin bir leksik vahiddir. Sadəcə "əldə edilən təhsil, savad, bilik" kimi dar mənada izah etmək, onun həqiqi mahiyyətini tam əks etdirmir. Maarif, insanın özünü və ətraf aləmini dərk etməsi, intellektual inkişafı, əxlaqi kamilliyə doğru yüksəlişi üçün zəruri olan hərtərəfli bir prosesi ifadə edir.
Təhsil, savad və biliklə yanaşı, maarif anlayışı mənəvi dəyərlərin mənimsənilməsini, tənqidi düşüncənin inkişafını, yaradıcılığın və innovasiyanın stimullaşdırılmasını da əhatə edir. Bu proses fərdi səviyyədən başlayaraq, cəmiyyətin bütövlükdə inkişafına, tərəqqisinə və demokratikləşməsinə qədər geniş miqyaslı təsirlərə malikdir. Maariflənmiş bir şəxs yalnız biliyə malik deyil, həm də bu biliyi müdrikliklə, ədalətlə və humanistliklə tətbiq edə bilir.
Tarix boyu maarif, cəmiyyətlərin inkişafında həlledici rol oynamışdır. Maarifçilik hərəkatları, yeni ideyaların yayılması, elm və texnologiyanın inkişafı, sosial ədalətin təmin edilməsi kimi mühüm hadisələrə səbəb olmuşdur. Maarif, sadəcə bir məqsəd deyil, həm də davamlı bir prosesdir; insanın ömür boyu davam etdirdiyi bir səyahətdir. Hər bir kəsin özünü maarifləndirməyə, biliyini artırmağa və cəmiyyətin inkişafına töhfə verməyə məsuliyyəti vardır.
Beləliklə, Maarif sözünün mənası, sadəcə "təhsil, savad, bilik"dən çox daha geniş və əhatəlidir. O, insanın intellektual, mənəvi və sosial inkişafının təməlini təşkil edən, cəmiyyətlərin tərəqqisinə yol açan fundamental bir anlayışı təmsil edir. Bu səbəbdən, Maarif adı özündə böyük bir məsuliyyət və ümid daşıyır.