Azəri adı, Türk dillərindəki köklərə malik olan və zəngin bir tarixi məna daşıyan bir addır. Adın etimologiyası haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur, lakin ən geniş yayılmış və qəbul edilən təfsir "az" və "ər" sözlərinin birləşməsindən yaranmasıdır.
"Az" sözü, "uzun", "uzadılmış", və ya geniş mənada "özünəməxsus", "fərqli" kimi mənaları ehtiva edən köhnə türk sözlərinə istinad edir. Bu kontekstdə "Az" "Oğuz" tayfasının bir qolu, ya da xüsusi bir xüsusiyyəti vurğulayan bir sifət kimi qəbul edilə bilər. "Oğuz" tayfasının bir çox qolu olduğu tarixi mənbələr tərəfindən təsdiqlənir, buna görə "Az" bu qollardan birinin adı və ya xarakterik xüsusiyyəti kimi nəzərdən keçirilə bilər.
"Ər" sözü isə "igid", "qəhrəman", "cəsur", "mərd" kimi müsbət keyfiyyətləri ifadə edir. Bu söz, qədim Türk kültüründə böyük hörmət və ehtiram görən mənəvi dəyərlərə işarə edir. Beləliklə, "Azəri" adını "igid Azlar (Oğuzlar)", yəni cəsarətləri ilə seçilən, qəhrəmanlıqları ilə tanınan Oğuz qolunun üzvləri kimi təsvir etmək olar.
Digər bir təfsirə görə isə, "Azəri" adı "oda qulluq edən", "oda sitayiş edən" mənasını da ehtiva edə bilər. Bu təfsir, ateş pərəstişkarlığı ilə məşhur olan qədim türk qruplarına istinad edə bilər. Atəş, qədim Türk kültüründə müqəddəs bir element hesab olunurdu və ona sitayiş edilərdi. Beləliklə, "Azəri" adı, həm də atəşə sitayiş edən, onu müqəddəs sayan bir insanı da təsvir edə bilər. Bu təfsirin tarixi kontekstdə daha geniş tədqiqata ehtiyacı var.
Nəticə olaraq, "Azəri" adı, sadəcə bir ad deyil, tarixi, mədəni və mənəvi dəyərləri özündə əks etdirən zəngin bir məna daşıyır. Həm qədim Türk tayfalarına, həm də onların mənəvi dəyərlərinə istinad edən bu ad, daha ətraflı araşdırılara və tədqiqatlara əsaslanan geniş bir məna kəsb edir.