Asiman sözü əsasən yüksəklik, səma mənasında işlənir. Poetik üslubda daha çox rast gəlinir və həmçinin simvolik məna da daşıya bilir – ruhun ucalması, mənəvi yüksəliş.
Antonimlər:
Yer
Yer sözü asimanın ən əsas antonimi olaraq qəbul edilir. "Yer" fiziki aləmdəki səthin, torpağın adıdır, "asiman" isə onun əksidir - səma, göy. Bu antonim cütü əsasən əks məkan anlayışlarını ifadə edir. Ədəbiyyatda "yer" və "asiman" tez-tez qarşılaşdırılır, bu qarşılaşdırma vasitəsilə həm fiziki, həm də mənəvi məsafələr ifadə olunur. Məsələn, birinin "yerə" enməsi onun alçalmaması, "asimana" ucalması isə yüksəlməsi, ruhani inkişafı simvolizə edir.
Könül pərvaz etdi, qalxdı havaya; Yer üzündən asimana yetişdi (M.P.Vaqif).
Bu misalda "yer" və "asiman" antonimləri şairin duyğularının ucalmasını, mənəvi yüksəlişini təsvir etmək üçün istifadə olunmuşdur. Bu cütlük həm poetik, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər.
Alçaq
Alçaq sözü "asiman" sözünün daha çox məcazi mənasına antonimdir. "Asiman" yüksəklik, ucalıq ifadə edərkən, "alçaq" aşağılıq, alçaqlıq, həmçinin fiziki mənada alçaq yer, aşağı səviyyə mənasını verir. Bu antonim cütü əsasən əxlaqi və mənəvi keyfiyyətləri müqayisə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "asiman məqamlara" çatmaq yüksək əxlaqi keyfiyyətlərə sahib olmaq deməkdir, "alçaq əməllər" isə əksinə, mənəviyyatsızlığı ifadə edir.
Aşağı
Aşağı sözü "asiman"ın həm fiziki, həm də məcazi mənasına antonimdir. "Aşağı" fiziki olaraq yerə yaxınlığı, aşağı səviyyəni, aşağı hündürlüyü ifadə edir. Məcazi mənada isə aşağı səviyyəli, alçaq, dəyərsiz mənalarını daşıya bilir. "Asiman" isə onun tam əksidir – yüksəklik, ucalıq, əzəmət.