Başıboş – fikirsiz, məqsədsiz, planlaşdırılmamış, özbaşınalıq edən, nizam-intizamsız, idarə olunmayan mənasını verir. Bu söz həm insanlara, həm də hadisələrə, proseslərə tətbiq oluna bilər. Məişətdə, ədəbiyyatda və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
Antonimlər:
Ağıllı
Ağıllı sözü başıboş sözünün antonimi olaraq düşüncəli, planlı, məqsədyönlü, nizamlı, idarə olunan kimi mənaları əks etdirir. Ağıllı insan düşüncələrini dəqiq ifadə edir, hərəkətlərini əvvəlcədən planlaşdırır və nəticələrini düşünərək hərəkət edir. Ədəbiyyatda ağıllı insanlar adətən müdrik, uzaqgörən və hikmətli olaraq təsvir edilir. Məsələn, bir nağılda ağıllı bir qəhrəman başıboş bir qəhrəmandan fərqli olaraq, çətinliklərin öhdəsindən asanlıqla gəlir.
Sərdar başıboşdur, ağlına nə gəlir onu deyir. Gəl, ağıllı oğlum, rahat ol, bir seyid qonağımız da var (S.S.Axundov).
Düzgün
Düzgün sözü başıboş sözünün antonimi olaraq nəzərə alınaraq qaydalar əsasında həyata keçirilən, planlı və məqsədyönlü fəaliyyəti bildirir. Başıboşluq nizamsızlıq və qaydasızlığı ifadə edərkən, düzgünlük əksinə, nəticəyə yönəlmiş, planlaşdırılmış fəaliyyət deməkdir. Düzgün həm proseslərə, həm də obyektlərə tətbiq oluna bilir. Məsələn, "düzgün işləmək", "düzgün qurmaq" ifadələrində başıboşluğun əksini təşkil edir.
Nizamlı
Nizamlı sözü, başıboş sözünün antonimi olaraq qaydalara riayət edən, nizam-intizamlı, planlı və səliqəli davranışı bildirir. Başıboşluq dəqiqsizlik və qaydasızlıq deməkdirsə, nizamlılıq əksinə, dəqiqlik və nizam-intizamı ifadə edir. Nizamlılıq həm işdə, həm də gündəlik həyatda vacib bir keyfiyyətdir.