Buxovlamaq - bir şeyi bağlamaq, hərəkətsiz vəziyyətə gətirmək, məhdudlaşdırmaq mənasını verən bir felldir. Bu söz əsasən fiziki mənada, cisimlərin bağlanması, kilidlənməsi ilə əlaqədar istifadə olunsa da, məcazi mənada da işlənə bilər, insanın azadlığını, hərəkətini məhdudlaşdırmaq, fikirini bağlamaq mənalarında da işlədilə bilər.
Antonimlər:Açmaq
Açmaq sözü buxovlamaq sözünün əsas antonimidir. Bu söz fiziki mənada bağlanmış, kilidlənmiş bir şeyi açmaq, həmçinin məcazi mənada bir şeyi anlamaq, aydınlaşdırmaq, açıqlamaq, əlaqəni bərpa etmək və s. mənalarda da istifadə olunur. Fiziki mənada qapı, pəncərə, qutu kimi şeylərin açılması, məcazi mənada isə məsələnin, sirrin açılması, mövzunun aydınlaşdırılması kimi mənalarda işlənir. Həm gündəlik danışığımzda, həm də ədəbiyyatda geniş yayılıb.
Paltonu çiyninə atıb qapını açdı (S.S.Axundov).
Bu nümunədə "açmaq" feli fiziki bir hərəkəti, qapının açılmasını ifadə edir. "Buxovlamaq"ın əksi kimi, bağlı olanın açılmasını göstərir.
Azad etmək
Azad etmək sözü də buxovlamaq sözünün antonimi kimi çıxış edə bilər, xüsusilə də məcazi mənada. Buxovlamaq sözü bir şeyin və ya bir insanın hərəkət azadlığını məhdudlaşdırdığını ifadə edərsə, azad etmək isə bu məhdudiyyəti aradan qaldırmaq, azadlığa qovuşdurmaq mənasını verir. Bu söz daha çox insanlarla bağlı məcazi mənada, həbsxanadan azad etmək, əsirlikdən xilas etmək kimi kontekstlərdə istifadə olunur.
Daha deyirlər, daşmır; Bəndlər onu buxovlayıb (Mir Cəlal).
Bu misalda "buxovlamaq" sözü məhdudiyyət, əsirlik mənasında istifadə olunub. Bu mənada antonimi "azad etmək" olardı.