Cızmaq – səthi yumşaq bir alət ilə xırda, qeyri-müntəzəm cizgilər çəkmək, qeyri-dəqiq yazmaq mənasını verir. Həmçinin, səthi cızımaq, zədələmək mənasında da işlədilir.
Antonimlər:
Yazmaq
Yazmaq sözü cızmaq sözünün antonimi kimi, dəqiq, aydın, oxunaqlı şəkildə hərfləri, sözləri, cümlələri kağız üzərinə, ya da digər səthlərə qoymaq mənasını verir. Cızmaq qeyri-dəqiq, qarışıq bir yazını təsvir edərkən, yazmaq aydın, oxunaqlı bir yazını ifadə edir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıqda geniş istifadə olunur. Məsələn, bir məktub yazmaq, bir şeir yazmaq, bir kitab yazmaq kimi ifadələr dəqiq və aydın yazını nəzərdə tutur. Cızmaq isə əksinə, qeyri-dəqiq, anlaşılmaz bir yazı təsəvvürünü yaradır.
Yazdın, cızdın; Qabağımda (İ.Tapdıq).
Bu misalda "cızdın" sözü qeyri-dəqiq, səliqəsiz yazını ifadə edir. "Yazdın" sözü isə bunun antonimi kimi, daha dəqiq və oxunaqlı bir yazını təsvir edə bilərdi, amma müəllif məhz qeyri-dəqiqliyi vurğulamaq üçün "cızdın" sözündən istifadə edib.
Çəkmək (dəqiq, səliqəli)
Çəkmək sözü də kontekstdən asılı olaraq cızmaq sözünün antonimi kimi işlədilə bilər. "Cızmaq" qeyri-dəqiq, qırılmalı xətlərlə bir şeyin təsvirini verməyi əks etdirir. "Çəkmək" isə, xüsusən də "dəqiq", "səliqəli" kimi sözlərlə birlikdə istifadə olunduqda, xətlərin dəqiq və səliqəli şəkildə çəkildiyini göstərir. Məsələn, "portret çəkmək" deyəndə, qeyri-dəqiq bir cızıntı deyil, dəqiq, ifadəli bir rəsm nəzərdə tutulur. Beləliklə, bu mənada "çəkmək" cızmağın antonimi kimi çıxış edir.
Təsvir etmək (dəqiq)
Təsvir etmək sözü, xüsusilə dəqiq və ətraflı təsvirlərdən bəhs edildikdə, cızmağın antonimi kimi qəbul edilə bilər. Cızmaq qeyri-dəqiq və natamam bir təsviri ifadə edir. Dəqiq təsvir etmək isə, ətraflı və aydın məlumat verməklə, qeyri-dəqiq təsviri aradan qaldırır.