Kağız-qələm sözü Azərbaycan dilində "kağız və qələmdən ibarət yazı ləvazimatı" mənasını verir. Sadəcə "kağız və qələm" demək deyil, bu ifadə yazı prosesinin ayrılmaz iki əsas elementini – yazını əks etdirən səthi (kağız) və yazı alətini (qələm) – birlikdə ifadə edərək, yazı işinə hazır olmaq, yazmağa başlamaq üçün zəruri olan minimum ləvazimatı təmsil edir.
Tarix boyu müxtəlif yazı vasitələri mövcud olsa da, kağız və qələm uzun müddət yazı işinin ən əsas və yayılmış alətləri olub. Bu ifadənin mənası yalnız yazı materialları ilə məhdudlaşmır; o, daha geniş mənada yaradıcı prosesin, düşüncənin ifadəsinin, qeydlərin aparılmasının simvoludur. Kağız-qələm ifadəsi bir növ, ilhamın və fikirlərin ələ keçirilməsinin, qeydə alınmasının bir işarəsidir. Sanki hazırda yazı prosesi başlamağa hazırdır.
Misal olaraq verilən "Tez ol, bir kağız-qələm götür!" cümləsində təcili bir qeyd etmək, fikri, məlumatı sürətlə yazıya köçürmək zərurəti vurğulanır. Bu, sadəcə bir əmrdən daha çox, vacib bir işə başlamaq çağırışıdır. Kağız-qələmin bu kontekstdə təcili və əhəmiyyətli bir işə başlamaq üçün hazırlıq mərhələsini simvolizə etməsi diqqətəlayiqdir.
Beləliklə, "kağız-qələm" söz birləşməsi sadə bir mənadan daha çox şey ifadə edir. O, tarixi, mədəni və emosional yük daşıyır, yazı prosesinin özündən daha geniş bir konsepsiyanı ifadə edir.