Coşqunluq – güclü və həyəcanlı duyğu və ya hərəkətlərin ifadəsidir. Bu, içdən gələn enerjinin, həvəsin və təşəbbüsün yüksək səviyyədə olması deməkdir. Coşqunluq həm müsbət, həm də mənfi kontekstlərdə istifadə oluna bilər. Müsbət kontekstdə coşqunluq, şənlik, sevinc, həyəcan hissləri ilə müşayiət olunur; mənfi kontekstdə isə qəzəb, hiddət, təlaş kimi duyğularla əlaqələndirilə bilər.
Antonimlər:
Sakitlik
Coşqunluğun antonimi olan sakitlik, hər hansı bir həyəcan, qarışıqlıq və ya intensiv duyğunun olmaması, sakit və rahat bir vəziyyəti ifadə edir. Sakitlik əsasən müsbət bir keyfiyyət kimi qəbul edilir və həm fiziki, həm də emosional sakitliyi əhatə edir. Məsələn, sakit bir ətraf, sakit bir insan və ya sakit bir gün kimi ifadələrdə istifadə olunur. Ədəbiyyatda sakitlik, sakit təbiətli qəhrəmanların xarakteristikası kimi göstərilir və əsərin atmosferini müəyyən edir.
Kənddə sakitlikdir. (M.İbrahimov)
Sükunət
Sükunət, sakitlik kimi, hər hansı bir hərəkət və ya qarışıqlığın olmamasını ifadə edir, lakin daha çox daxili sakitlik, ruhi rahatlıq mənasını verir. Sükunət, daxili tarazlığı, sakitliyi və düşüncənin dərinliyini ifadə edir. Bu söz daha çox ədəbi və fəlsəfi kontekstdə istifadə olunur. Müşahidəçiliyi, daxili dünyaya yönəlməyi təsvir edir.
Soyuqluq
Coşqunluğun antonimi kimi soyuqluq, həm fiziki, həm də emosional anlamda istifadə oluna bilər. Fiziki soyuqluq temperaturun aşağı olmasını ifadə edirsə, emosional soyuqluq duyğuların zəifliyi, hərarətsizliyi, qayğısızlığı ifadə edir. Emosional soyuqluq, insanın ətrafındakılara qarşı laqeydliyini, duyğularını gizlətməsini göstərir. Ədəbiyyatda soyuqluq xarakterlərin soyuqqanlılığını, hətta acımasızlığını ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər.
Fikirlənmə
Coşqunluğun ziddinə olaraq fikir verməmək,fikirlənmə, düşüncəli olma, fikirləri sakit, dərindən düşünmək anlamına gəlir. Coşqunluqda olduğu kimi həyəcan, hərəkət və s. yoxdur. Fikirlənmə müxtəlif kontekstlərə uyğunlaşa bilir, məsələn, ədəbi əsərlərdə bir hadisə haqqında düşüncə prosesini, gündəlik həyatda bir məsələ üzərində dərindən fikirləşməyi ifadə edə bilir.