Çoxluq – miqdarca çox olmaq, sayca artıq olmaq mənasını ifadə edən leksik vahiddir. Müxtəlif kontekstlərdə, eləcə də elmi və məişət dillərində istifadə olunur. Kəmiyyət bildirən bir söz olaraq, "azlıq" sözü ilə əks mənalı münasibətdədir.
Antonimlər:Azlıq
Azlıq sözü çoxluğun əksinə olaraq, miqdarca az olmağı, sayca azlığı bildirir. Çoxluq kimi bu da kəmiyyət anlayışını ifadə edir. Həm məişət dilində, həm də elmi, ədəbi mətnlərdə geniş istifadə olunur. "Çoxluq" və "azlıq" antonim cütü əsasən riyaziyyat, iqtisadiyyat, statistika və digər elmlərdə kəmiyyət göstəricilərini müqayisə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, bir ərazinin əhalisinin çoxluğu və azlığı haqqında danışarkən bu antonimlərdən istifadə edilir.
Nümunələr:
Məhsulun çoxluğu, azlığı bizdən asılıdır (M.İbrahimov).
Bu il meyvənin azlığı qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb oldu.
Nadirlik
Nadirlik, "azlıq"a yaxın məna daşısa da, əsasən nadir tapılan, az rast gəlinən şeylər üçün işlədilir. "Azlıq" daha çox miqdarı ifadə edərkən, "nadirlik" daha çox unikallığı, xüsusiyyətin az rast gəlinməsini ifadə edir. Əsasən ədəbiyyatda, elmi tədqiqatlarda nadir halların, növlərin, hadisələrin təsvirində istifadə olunur. Məsələn, nadir bitkilər, nadir tapıntılar və s. kimi.
Nümunələr:
Bu ərazidə nadir rast gəlinən bir quş növü müşahidə edildi.
Kitabın nadir nüsxəsi muzeyə təqdim olundu.
Qıtlıq
Qıtlıq, bir şeyin kifayət qədər olmamasını, çatışmazlığını bildirir. Azlıqdan fərqli olaraq, qıtlıq daha çox ehtiyacın ödənilməməsini, çatışmazlığın təsirini vurğulayır. İqtisadiyyatda, sosial elmlərdə və məişət dilində geniş istifadə olunur. Məsələn, ərzaq qıtlığı, su qıtlığı kimi.
Nümunələr:
Ölkədə ağır qıtlıq yaşanırdı.
Su qıtlığı bölgənin əsas problemlərindən biridir.