Dağlı sözü relyefin xarakterini, ərazinin dağlarla zənginliyini ifadə edir. Coğrafiyada, təbiət təsvirlərində və məişət dilində geniş istifadə olunur. Dağlı ərazi həmçinin çətin keçilən, sərt iqlim şəraitinə malik ərazini bildirə bilər.
Antonimlər:
Düzənlik
Düzənlik sözü dağlı ərazinin əksinə olaraq, relyefin hamar və əyriliyi az olan yerləri ifadə edir. Coğrafiyada, kənd təsərrüfatında və təbiət təsvirlərində geniş istifadə olunur. Düzənliklər ümumiyyətlə, dağlı ərazilərlə müqayisədə daha əlverişli iqlimə və daha asan əkinçilik şəraitinə malikdirlər. Misal olaraq, Kür-Araz ovalığını göstərmək olar.
Dərəli (kontekstə bağlı)
Dərəli sözü bəzi kontekstlərdə dağlı sözünün antonimi kimi istifadə oluna bilər. Bu halda, “dağlı-dərəli” ifadəsi ərazinin həm dağlı, həm də dərəli olduğunu, yəni relyefinin mürəkkəb olduğunu göstərir. Ancaq tək başına “dərəli” sözü, dağlı ərazinin tam əksi deyil, daha çox relyefin müxtəlifliyini əks etdirir. Bu mənada dağlı və dərəli bir-birinin əksi deyil, daha çox tamamlayıcı anlayışlardır. Məsələn, "Bizim yerlər dağlı-dərəlidir" cümləsində dağlı ilə dərəli bir-birini istisna etmir.
Şad (məcazi mənada)
Şad sözü dağlı sözünün məcazi mənası ilə antonimdir. "Dağlı ürək" ifadəsi kədərli, qəmli, narahat ruh halını ifadə edərkən, "şad ürək" sevincli, xoşbəxt ruh halını ifadə edir. Bu mənada "dağlı" sözü emosional vəziyyəti, psixoloji durumu bildirir. Məsələn, “Övlad sarıdan Murad kişinin ürəyi əvvəl də dağlı idi” cümləsində dağlı, kədər və narahatlığı ifadə edir. Bu isə “şad” sözünün tam əksidir.
“Övlad sarıdan Murad kişinin ürəyi əvvəl də dağlı idi” (Mir Cəlal)
“Qadın hər qüssədən, qəmdən azaddır; Ağ günlər eşqilə ürəyi şaddır” (H.Hüseynzadə)