izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Düzənlik: Coğrafi relyefin əsas formalarından biri olan, nisbətən yüksəksiz, dəniz səviyyəsindən aşağı və ya az hündürlükdə olan geniş, düz ərazi. Düzənliklər təbii səth formaları olaraq əsasən allüvial (çay tərəfindən gətirilən çöküntülərin yığılması ilə əmələ gələn) proseslər, vulkanik fəaliyyət və ya tektonik hərəkətlərin nəticəsidir. Morfoloji xüsusiyyətlərinə görə müxtəlif növlərə bölünürlər: məsələn, allüvial düzənliklər, dəniz sahil düzənlikləri, savan düzənlikləri və s. Bəzi düzənliklər münbit torpaqları ilə kənd təsərrüfatı üçün əlverişli olduqları halda, digərləri çöl və ya səhra kimi sərt iqlim şəraitinə malik ola bilər. Düzənlik termini "düzən" və "düzəngah" sözləri ilə sinonim kimi istifadə olunsa da, "düzənlik" daha geniş bir ərazini, daha geniş bir coğrafi məkanı ifadə edir.

Düzənlik sözünün poetik mənaları da vardır. Misal üçün, verilən misrada olduğu kimi, “Kür-Araz düzənliyi” ifadəsi sadəcə coğrafi bir ərazini deyil, həm də o ərazinin gözəlliyini, məhsuldarlığını, həyatın çiçəklənməsini simvolizə edir. Bu, sözün konkret mənasından kənara çıxaraq, daha metaforik, daha ədəbi bir məna da qazanmasını göstərir. Beləliklə, "düzənlik" sözü həm konkret coğrafi bir termin, həm də daha geniş mənada həyatın rahatlığı, sakitliyi, bərəkəti kimi poetik mənaları da ehtiva edir.

Düzənliklər insan məskunlaşması üçün əlverişli olduğu üçün tarix boyu sivilizasiyaların inkişafında mühüm rol oynamış, şəhərlərin, kəndlərin və mühüm infrastrukturun inşasına əsas təməl olmuşdur. Dünyanın ən böyük düzənlikləri arasında Amazon düzənliyi, Qərbi Sibir düzənliyi və Böyük Çin düzənliyi kimi nəhəng ərazilər də var ki, bu da onların planetar miqyasda əhəmiyyətini vurğulayır. Beləliklə, düzənlik anlayışı sadəcə bir coğrafi termin deyil, eyni zamanda tarix, mədəniyyət və insan həyatının ayrılmaz bir hissəsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz