Donquldanmaq – səssizcə, incik və ya qəzəbli şəkildə öz fikirlərini, narazılığını ifadə etmək, içdən qıcqırmaq, homurdanmaq mənasını verir. Adətən, sözün əsl mənası ağızdan heç bir söz çıxmasa da, insanın daxili vəziyyətini, əsəbiliyini ifadə edir.
Antonimlər:
Susmaq
Donquldanmağın antonimi olan "susmaq" sözü tamamilə əks məna daşıyır. Susmaq heç bir səs çıxarmamaq, danışmamaq deməkdir. Donquldanmaqda içdən bir narazılıq ifadə olunursa, susmaqda isə heç bir reaksiya verilməməsi ön plana çıxır. Həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Misal: Donquldanmaq əvəzinə sadəcə susdu və otaqdan çıxdı.
Danışmaq
Donquldanmaqdan fərqli olaraq, "danışmaq" açıq və aydın şəkildə öz fikirlərini, hisslərini ifadə etməkdir. Donquldanmaqda ifadə gizli, daxili bir haldır, danışmaqda isə açıq və aydın bir ifadədir. Dilçilikdə kommunikasiya prosesinin vacib bir elementi kimi qəbul edilir.
Misal: O, donquldanmaq əvəzinə, bütün məsələni açıqca danışdı.
Açıq-aşkar danışmaq
Bu ifadə donquldanmağın daha güclü bir antonimidir. Donquldanmaq gizli narazılıq ifadə edirsə, "açıq-aşkar danışmaq" isə hər şeyi açıq və aydın şəkildə, heç bir gizlilik olmadan ifadə etmək deməkdir. Ədəbiyyatda personajların xarakterini göstərmək üçün tez-tez istifadə olunur.
Misal: Hər şeyə dözü olmayan qadın donquldanmaq əvəzinə açıq-aşkar danışmağı üstün tutdu.
S.Rüstəm: Gileygüzarov öz qoyun gözlərini tavana zilləyib qəzəblə donquldandı.
S.Qədirzadə: Gücü ona çatırdı ki, susurdu.