Əbəs – heç bir fayda və nəticə verməyən, boş, mənasız, əhəmiyyətsiz deməkdir. Adətən, sərf olunan zaman, səy və ya resurslara aid edilir.
Antonimlər:
Mənali
Mənali antonimi olaraq "əbəs" sözünün əksinə, məna kəsb edən, faydalı, nəticəli və əhəmiyyətli olanı ifadə edir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində istifadə olunur. Məsələn, mənali söhbət, mənali həyat, mənali baxış kimi ifadələr işlədilir. Bu antonim cütlüyü əsasən sərf olunan zaman, səy və ya düşüncənin faydalılığını müqayisə etmək üçün istifadə olunur.
Ancaq əbəs yerə həyəcan keçirirdi. (İ.Şıxlı)
Uzun və mənalı bir sükut Kamranı tutmuşdu. (Mir Cəlal)
Faydalı
Faydalı sözü "əbəs"in əksini ifadə edərək nəticə verən, müsbət təsir göstərən, lazımlı və yararlı olduğunu bildirir. Həm gündəlik həyatda, həm də elmi-texniki terminologiyada istifadə olunur. Məsələn, faydalı məsləhət, faydalı cihaz, faydalı vərdiş kimi ifadələrə rast gəlmək mümkündür.
Məqsədəuyğun
Məqsədəuyğun antonimi "əbəs"in əksinə olaraq, müəyyən bir məqsədə xidmət edən, planlı və düşünülmüş hərəkətləri ifadə edir. Əsasən, iş və təşkilatçılıq sahələrində istifadə olunur. Məsələn, məqsədəuyğun iş planı, məqsədəuyğun qərar, məqsədəuyğun fəaliyyət kimi ifadələrə rast gəlinir. Bu antonim cütlüyü, hərəkətlərin planlılığı və nəticəliliyinə vurğu edir.
Nəticəli
Nəticəli antonimi "əbəs" sözünün əksinə olaraq, istənilən nəticəyə gətirən, uğurlu, effektiv və səmərəli olanı ifadə edir. Həm gündəlik həyatda, həm də elmi-texniki terminologiyada geniş istifadə olunur. Məsələn, nəticəli təcrübə, nəticəli müalicə, nəticəli iş üsulu kimi ifadələr işlədilir. Bu antonim cütlüyü əsasən hərəkətlərin effektivliyinə vurğu edir.