Gəncləşmək – yaşlılığın əlamətlərini itirmək, cavanlaşmaq, yenidən gənc olmaq mənasını bildirən bir feldir. Bu proses həm fiziki, həm də metaforik olaraq baş verə bilər. Fiziki gəncləşmə tibbi müdaxilələr, sağlam həyat tərzi və qidalanma nəticəsində baş verə bilər. Metaforik gəncləşmə isə ruh halının, enerjinin və həvəsin yenidən canlanması, yeni ideyaların ortaya çıxması kimi təsvir oluna bilər.
Antonimlər:
Qocalmaq
Qocalmaq gəncləşməyin əksidir. Bu, təbii bir proses olub, insanın yaşının artması, bədəninin köhnəlməsi və funksiyalarının zəifləməsi ilə əlaqədardır. Qocalma prosesi həm fiziki dəyişiklikləri (saçların ağarması, dərinin qırışması, əzələlərin zəifləməsi), həm də psixi dəyişiklikləri (yaddaşın zəifləməsi, yavaşlama) əhatə edir. Həm ədəbiyyatda, həm də gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur.
Bayaq da sənə ərz elədim, əvvəla, görürsən mən qocalmışam (Ə.Haqverdiyev).
Köhnəlmək
Köhnəlmək, gəncləşməyin antonimi olaraq, əşyaların və ya varlıqların zaman keçdikcə istifadəyə yararsız hala düşməsini, köhnəlib sıradan çıxmasını ifadə edir. Bu, həm fiziki əşyalara (məsələn, köhnəlmiş maşın, köhnəlmiş ev), həm də metaforik olaraq fikirlərə, metodlar və ya texnologiyalara aid edilə bilər. Məsələn, “köhnəlmiş düşüncə tərzi” deyəndə, artıq öz aktuallığını itirmiş, müasir düşüncəyə uyğun gəlməyən fikirləri nəzərdə tuturuq. Gündəlik danışıq dilində və texniki terminologiyalarda istifadə olunur.
Solmaq
Solmaq, gəncləşməyin antonimi kimi, həm bitkilərə, həm də insanlara aid edilə bilər. Bitkilərdə solmaq qurumaq, təravətini itirmək mənasını verir. İnsanlara aid edildiyi zaman isə üzün, rəngin solması, yaşlılıq və ya xəstəlik əlamətləri kimi başa düşülür. Bu söz əsasən ədəbiyyatda obrazlı ifadələr kimi istifadə olunur. Metaforik mənada, həvəsin, enerjisinin azalması mənasını da verə bilər.