Gərəkli: Zəruri olan, vacib olan, ehtiyac duyulan, lazım olan məna daşıyır. Həm konkret, həm də mücərrəd mənalarda istifadə oluna bilir. Məsələn, "gərəkli əşyalar", "gərəkli işlər", "gərəkli məlumatlar" kimi ifadələrdə konkret əşya və məlumatlara, "gərəkli dərs", "gərəkli tədbir" kimi ifadələrdə isə vacib olan hərəkət və tədbirlərə işarə edilir.
Antonimlər:
Lazımsız
Lazımsız sözü "gərəkli"nin əksidir və nəyəsə ehtiyac olmadığını, onun artıq olduğunu, faydasız olduğunu bildirir. Həm konkret əşyalara, həm də mücərrəd anlayışlara tətbiq oluna bilər. Məişətdə, texnikada, ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Məsələn, "lazımsız əşyalar", "lazımsız informasiya", "lazımsız müdaxilə" kimi ifadələrə rast gəlmək olar. Lazımsız sözlərin istifadəsi bəzən nitqin aydınlığını pozur.
Artıq oturarsa, səriştəni itirib lazımsız sözlər danışacağından ehtiyat etdi... (M.İbrahimov)
Artıq
Artıq sözü, "gərəkli"nin antonimi olaraq, lazımdan çox, həddindən artıq olanı bildirir. "Gərəkli"nin miqdarını aşan, artıq olan hər şey üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, "artıq çəki", "artıq iş", "artıq vaxt" kimi ifadələr buna misaldır. Bu söz həm də ədəbiyyatda, məsələn, "artıq sözlər" kimi metaforik mənada istifadə oluna bilər.
Faysız
Faysız, "gərəkli"nin əksidir və heç bir faydası olmayan, səmərəsiz, yararsız mənalarını ifadə edir. Bu antonim, bir işin, əşyanın və ya hadisənin heç bir fayda gətirmədiyini bildirir. Məsələn, "faysız işlər", "faysız səy", "faysız cəhd" kimi ifadələr dilçiliyə aiddir. Faysız sözü, ədəbiyyatda, məsələn, "faysız xəyallar" kimi mücərrəd anlayışları da ifadə edə bilir.
Ehtiyacsiz
Ehtiyacsiz sözü, "gərəkli"nin antonimi kimi, ehtiyaca ehtiyac olmayan, zəruri olmayan mənaları ifadə edir. Bu söz əsasən, konkret əşyalar və vəziyyətlərə tətbiq olunur. Məsələn, "ehtiyacsiz əşyalar", "ehtiyacsiz xərclər" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir. Ehtiyacsiz sözü məişət dilində geniş istifadə olunur.