Hırıldamaq – səssiz, alçaq səslə danışmaq, nə isə demək, mırıldamaq mənasını verir. Bu söz əsasən danışma aktı ilə bağlıdır və nitqin xarakterini ifadə edir. Hırıldamaq həm də aşağı səslə nə isə söyləmək, bəzən də narazılığını gizlətmək üçün istifadə oluna bilər.
Antonimlər:
Bağırmaq: Hırıldamağın əksidir. Bağırmaq yüksək səslə, qəzəblə və ya qorxu ilə danışmaq deməkdir. Bu söz həm gündəlik danışıqda, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Hırıldamaq sakit və gizli, bağırmaq isə açıq və səs-küylüdür. Məsələn, qəzəbli bir insan bağırır, halbuki utancaq bir insan nəsə hırıldayır.
Qışqırmaq: Hırıldamağın bir başqa antonimi də qışqırmaqdır. Qışqırmaq, bağırmaq kimi yüksək səslə, lakin daha çox duyğu ifadə edərək səslənmək deməkdir. Qışqırmağın səbəbi həyəcan, qorxu, sevinc və ya digər güclü duyğular ola bilər. Hırıldamaqdakı sakitlik və gizlilik qışqırmada tamamilə yoxdur. Fərqi daha yaxşı anlamaq üçün belə bir nümunə göstərmək olar: uşaq sevincindən qışqırır, anası isə ona nəsə hırıldayır.
Söz demək: Hırıldamaq sözünün mənası qismən də olsa “söz demək” ilə əlaqəlidir, lakin burada antonimlik münasibəti, sözün səslənmə tərzinə aiddir. “Söz demək” aydın və açıq şəkildə ifadə etməkdir. Hırıldamaq isə qeyri-aydın, səssiz, qırğın bir üslubda danışmaqdır. Kontekstə görə bu antonim istifadə oluna bilər.
“Elə hey zırıldayırdı (“Ulduz”).”
“Hır-hır hırıldayacaq, zəhərləsəm də onu (S.Rüstəm).”