Xırda sözü ölçülərinin kiçikliyini, miqdarın azlığını, əhəmiyyətinin önemsizliyini ifadə edən bir sifətdir. Mənaca çoxşaxəli olan bu söz müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalarda işlənə bilir.
Antonimlər:
Xırda - Böyük: Bu antonim cütü əsasən fiziki ölçülərin müqayisəsində istifadə olunur. "Xırda" kiçik ölçüləri, "böyük" isə böyük ölçüləri ifadə edir. Həm konkret, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Məsələn, "xırda ev" və "böyük ev" konkret olaraq fiziki ölçüləri ifadə edir, halbuki "xırda iş" və "böyük iş" ifadələrində "xırda" əhəmiyyətcə az, "böyük" isə əhəmiyyətli işləri bildirir.
Xırda - Nəhəng: "Nəhəng" sözü "böyük" sözündən daha güclü bir məna ifadə edir. "Nəhəng" həddindən artıq böyük ölçüləri, ölçülərinin təsəvvür ediləcək qədər böyük olmasını bildirir. Bu antonim cütü əsasən konkret, fiziki ölçülər üçün istifadə olunur. Mənaca "böyük" sözünə nisbətən daha ifadəlidir.
Xırda - Həcmli: "Həcmli" sözü həm ölçüyə, həm də miqdara aid ola bilər. "Xırda" kiçik həcmi, "həcmli" isə böyük həcmi, miqdarı ifadə edir. Bu antonim cütlüyü daha çox konkret şeylərə aid edilir. Məsələn, "xırda daş" və "həcmli daş" və ya "xırda məbləğ" və "həcmli məbləğ".
Xırda - Əhəmiyyətli: Bu antonim cütü "xırda" sözünün məcazi mənasına istinad edir. "Xırda" əhəmiyyətsiz, önemsiz bir şeyi, "əhəmiyyətli" isə vacib, önəmli bir şeyi bildirir. Bu mənada daha çox mücərrəd anlayışlara tətbiq olunur.
Xırda uşaqlar da gərək məktəbə getsinlər. (Ə.Haqverdiyev)
Maral hələ kiçik yaşlarından böyük arzularla yaşayırdı. (S.Qədirzadə)