İnkişaf – müəyyən bir sistemin, prosesin və ya varlığın müsbət istiqamətdə dəyişməsi, mürəkkəbləşməsi, təkmilləşməsi, böyüməsi və inkişaf etməsidir. Bu dəyişikliklər keyfiyyət və kəmiyyət baxımından özünü göstərə bilər. İnkişaf anlayışı müxtəlif sahələrdə – biologiya, iqtisadiyyat, texnologiya, sosial elmlər və s. geniş istifadə olunur.
Antonimlər:
Tənəzzül
Tənəzzül, inkişafın əksinə olaraq, geriləmə, zəifləmə, tənəzzülə uğrama, regressiya deməkdir. Bu, müəyyən bir sistemin, prosesin və ya varlığın keyfiyyət və kəmiyyət baxımından mənfi istiqamətdə dəyişməsi, sadələşməsi, pozulmasıdır. Tənəzzül iqtisadiyyatda, siyasətdə, mədəniyyətdə və digər sahələrdə müşahidə oluna bilər. Ədəbiyyatda tənəzzül, əxlaqi, əqli və ya sosial dəyərlərin aşağı düşməsini ifadə edə bilər.
Al, mən bu dildə şeir oxumağa tənəzzül etmərəm! (M.Hüseyn)
Geriləmə
Geriləmə inkişafın əksidir və əvvəlki vəziyyətə qayıtma, pisləşmə, tənəzzül mənasını verir. Bu termin texnoloji inkişafdan geridə qalma, sosial tərəqqi və ya iqtisadi artımın yavaşlaması və ya tamamilə dayanması kimi hadisələri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Geriləmə anlayışı həm tarixi proseslərdə, həm də fərdi inkişafda özünü göstərə bilər.
Regressiya
Regressiya, əvvəlki, daha ilkin bir vəziyyətə qayıdış və ya daha aşağı bir səviyyəyə enmə deməkdir. Bu termin, xüsusilə də biologiya və psixologiya kimi sahələrdə, inkişafın əks prosesini göstərmək üçün istifadə olunur. Məsələn, psixologiyada regressiya, stress vəziyyətində fərdin daha erkən inkişaf mərhələsinə xas olan davranış nümunələrinə qayıdışı deməkdir. İqtisadiyyatda regressiya, iqtisadi göstəricilərin pisləşməsi və ya əvvəlki səviyyəyə enməsi deməkdir.