Kosmopolit – bütün dünyanı vətən hesab edən, hər hansı bir xüsusi ölkəyə və ya millətə bağlılığı olmayan insan.
Antonimlər:
Lokalpatriot
Lokalpatriot – öz yerli ərazisinə, şəhərinə, bölgəsinə, yaxud kiçik bir coğrafi vahidinə dərin bağlılıq və sevgisi olan insan. Kosmopolitdən fərqli olaraq, lokalpatriotizm yerli mədəniyyət, adət-ənənələr və tarixə bağlılığı önə çəkir. Bu termin daha çox sosiologiya və siyasi elmlərdə işlədilir. Məsələn, bir kənd sakini öz kəndinə, tarixinə, adət-ənənələrinə bağlılığı ilə fərqlənə bilər. Lokalpatriotizm milli hisslərin daha kiçik bir miqyasda ifadəsidir.
Şovinist
Şovinist – öz millətinin üstünlüyünə inanaraq, digər millətlərə qarşı nifrət və düşmənçilik hissi bəsləyən şəxs. Kosmopolit, hər hansı bir milləti üstün tutmadığı halda, şovinist öz millətinin üstünlüyünə inanır və bu inamı digər millətlərə qarşı təcavüzkar mövqedə ifadə edir. Şovinizm siyasi və sosial həyatda özünü müxtəlif formalarda göstərə bilər, milli irqçilik və xarici düşmənçiliyə səbəb ola bilər.
Natsionalist
Natsionalist – öz millətinin maraqlarını hər şeydən üstün tutan, milli birliyi və müstəqilliyi qorumağa çalışan şəxs. Kosmopolit, milli mənsubiyyəti ön plana çəkmədiyi halda, natsionalist milli mənsubiyyətini və onun maraqlarını önəmli hesab edir. Natsionalizm müxtəlif siyasi ideologiya və hərəkatlarda öz əksini tapır və milli kimliyin qorunması və inkişaf etdirilməsi ilə bağlıdır. Bəzən natsionalizm və şovinizm bir-birinə qarışdırılır, lakin şovinizm daha aqressiv və digər millətlərə qarşı düşmənçilik hissləri ilə əlaqələndirilir.
İzolyasionist
İzolyasionist – öz ölkəsinin digər ölkələrlə əlaqələrini məhdudlaşdırmağı və ya tamamilə kəsməyi tərəfdar olan şəxs və ya siyasi ideologiya. Kosmopolit dünyanın bir hissəsi olaraq dünyaya açıqdır, izolyasionist isə dünyadan ayrılmağı və ölkənin özünə qapanmasını tərəfdar tutur. İzolyasionizm tarixən müxtəlif ölkələrin siyasətində öz əksini tapmış, lakin qloballaşma dövründə daha az yayılmışdır.
Nə nihilist deyən var, nə də ki, kosmopolit (R.Rza)