Şovinizm [fr. chauvinisme xüsusi addan] milliyyətçiliyin ən ifrat və təhlükəli formasıdır. Sadəcə öz millətinin üstünlüyünə inamdan daha çox, başqa millətlərə qarşı dərin ədavət, nifrət və hörmətsizlik hisslərinin sistematik şəkildə təbliğ olunmasıdır. Bu təbliğatda tez-tez qərəzli, əsassız və hətta yalançı iddialar istifadə olunur. Şovinizm milli kimliyin qorunması ilə deyil, digər millətlərin alçaldılması və öz millətinin qeyd-şərtsiz üstünlüyünün qəbul edilməsi ilə bağlıdır.
Şovinizmin kökləri tarixən müxtəlif siyasi və sosial amillərlə bağlıdır. Tez-tez milli birliyin saxlanması üçün alət kimi istifadə olunur, lakin əslində toplumsal parçalanma və qarşıdurmaya gətirib çıxarır. Mürtəce burjua millətçiliyinin təzahürü kimi, şovinizm tez-tez iqtisadi və siyasi üstünlüyün qorunması məqsədilə digər millətlərin əleyhinə yönəldilir.
Şovinist fikirlər müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər: məsələn, digər millətlərin mədəniyyətinin, dilinin və ya tarixinin məsxərəyə qoyulması, onlara qarşı təhqir və təhdidlər, öz millətinin tarixinin saxtalaşdırılması və başqa millətlərin nailiyyətlərinin inkar edilməsi. Şovinist ideyaların yayılması kütləvi informasiya vasitələri, təhsil sistemi və siyasi təbliğat vasitəsilə həyata keçirilir.
Şovinizmin təhlükəliliyi onun digər millətlərə qarşı nifrət və ədavətin sistematik şəkildə aşılanmasıdır. Bu, etnik qruplar arası qarşıdurmalara, milli azlıqların təqib olunmasına, hətta soyqırıma belə gətirib çıxara bilər. Ona görə də şovinizmlə mübarizə tolerantlığın, qarşılıqlı hörmətin və müxtəlif mədəniyyətlərin qəbul edilməsinin təşviqi ilə bağlıdır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun çıxışında aşkar şovinist fikirlər hiss olunurdu.
- Şovinizm insanlığın ən böyük bəlalarından biridir.
- Milli birliyin saxlanması şovinizmin yayılması ilə deyil, tolerantlıqla mümkün olur.
- Bu qəzet şovinist ideologiyanı təbliğ edir.