Şovinizm (fr. chauvinisme) termini, öz mahiyyətinə görə, həddindən artıq, qeyri-obyektiv millətçilik, yaxud öz millətinin digər xalqlardan üstün tutulması ideyasını ifadə edir. "Şovinist" sözü isə bu ideologiyanı tərənnüm edən, ona inanıb yaşayan, öz millətinin mədəniyyətini, tarixini və xüsusiyyətlərini həddən artıq yüksək qiymətləndirən və digər xalqları aşağılayan şəxsiyyətə deyilir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şovinist" termini Fransız İnqilabından sonrakı dövrdə, Nicolas Chauvin adlı bir əsgərin adından əmələ gəlmişdir. Chauvin, Napolyon qoşunlarının hədsiz dərəcədə sədaqətli və həvəsli bir əsgəri kimi təsvir edilib və onun bu hədsiz sədaqəti, zamanla milliyyətçiliyin karikatura obrazı kimi qəbul edilib. Beləliklə, onun adı həddən artıq və kor-koranə milliyyətçilik mənasında işlənən "şovinist" terminin əsasını təşkil edir.
Müasir dil praktikasında "şovinist" sözü çox zaman öz millətinin üstünlüyünə inanmaqdan daha geniş mənada – istənilən qrupun (milliyyət, cinsiyyət, sinif və s.) üzvlərinin öz qrupunu digərlərindən üstün tutması, digər qruplara qarşı qərəzli və hökmranlıq ideyası ilə yanaşması kimi başa düşülür. Məsələn, "cinsi şovinizm" termini kişilərin qadınlara qarşı üstünlük tələb etməsini, qadınları aşağılamasını ifadə edir.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Onun şovinist fikirləri heç kimə xoş gəlmədi.
- Şovinist mövqe yalnız nifrət və anlaşılmazlığa səbəb olur.
- Müasir dünyada şovinizmin heç bir yeri yoxdur.
- O, öz milliyyətini həddən artıq yüksək qiymətləndirirdi – əsl şovinist idi.
- Bu şirkətdə cinsi şovinizmə qarşı ciddi mübarizə aparılır.