Kütləşmək – zehni qabiliyyətin zəifləməsi, ağılın qaralmağı, düşüncənin ləngiməsi, anlayışın azalması mənasını verir. Bu proses müxtəlif səbəblərdən, məsələn, yorğunluqdan, xəstəlikdən və ya yaşdan baş verə bilər. Həmçinin, məcazi mənada da istifadə oluna bilər – duyğuların, hisslərin köhnəlməsi, sönməsi mənasında.
Antonimlər:
Kəsərləşmək
Kəsərləşmək, kütləşməyin əksidir. Zehni fəaliyyətin artması, ağılın durulaşması, düşüncənin sürətlənməsi və anlayışın dərinləşməsini bildirir. Bu, insanın intellektual inkişafını, yeni biliklərin əldə edilməsini və düşüncə tərzində müsbət dəyişiklikləri əks etdirir. Həm elmi, həm də gündəlik danışıq dilində istifadə olunur. Məsələn, təhsil prosesində şagirdlərin kəsərləşməsi arzuolunandır. Ədəbiyyatda isə bu söz daha çox şairlərin, yazıçılarının yaradıcılıq potensialının artmasını, daha dərin və mürəkkəb düşüncələrini ifadə etmək üçün işlədilir.
Böyüdükcə onda dərsə həvəs artır, başı kəsərləşir.
Aydınlaşmaq
Aydınlaşmaq termini kütləşməyin əksinə olaraq, düşüncənin və anlayışın səlis, aydın və dəqiq hal almasını ifadə edir. Burada zehni qaranlıq, qeyri-müəyyənlik yoxdur. Aydınlaşmaq, çox zaman müəyyən bir məsələni anlamaqla, problemin həllini tapmaqla bağlıdır. Həm gündəlik həyatda, həm də elmi araşdırmalarda istifadə olunur. Məsələn, mürəkkəb bir məsələni həll etdikdən sonra insanın düşüncəsi aydınlaşır.
Cəldləşmək
Cəldləşmək kütləşməyin antonimi olaraq, düşüncənin sürətlənməsini, qərar qəbul etmənin tezliyini və reaksiyaların sürətini əks etdirir. Bu, insanın zehininin çevikliyini, tez reaksiya vermək qabiliyyətini göstərir. İnsanlar arasındakı ünsiyyətdə, iş prosesində, eləcə də həyatın müxtəlif sahələrində istifadə edilir. Məsələn, təcrübəli həkim xəstənin vəziyyətini daha cəld qiymətləndirir.