Qapıbir: yaxın məsafədə, çox yaxında, ətrafda, ətrafında olan mənasını ifadə edir. Ümumiyyətlə məişət dilində, ədəbiyyatda və hətta elmi əsərlərdə (məsələn, coğrafiyada) istifadə olunur.
Antonimlər:
Uzaq
Uzaq sözü qapıbirin tam əksini ifadə edir. Məsafənin çoxluğunu, aralıq olması qeyd edir. Həm məkan, həm də zaman mənasında istifadə oluna bilir. Məişət dilində, ədəbiyyatda, elmdə (astronomiya, fizika) və gündəlik danışıqda geniş yayılıb.
Nümunə: "Şəhərin uzaq kənarlarında yaşayırdı." "Uzaq keçmişdə baş vermiş hadisələr."
Yıxıq
Bu antonim bir qədər məcazi mənada işlənir. "Qapıbir" yaxınlığı, rahatlığı, əlçatanlığı ifadə edərkən "yıxıq" məsafənin, əlaqənin pozulmasını, uzaqlaşmanı bildirir. Ədəbi əsərlərdə, məcazi mənada istifadə olunur.
Nümunə: "Dostluğumuz yıxıq qaldı, əlaqələr qırıldı." (Burada "yıxıq" məsafəni və əlaqənin pozulmasını ifadə edir, "qapıbir" isə əksinə yaxın və möhkəm əlaqə demək olardı).
Ayrı
Ayrı sözü qapıbirin əksini ifadə edərək məsafəni, fərqliliyi, ayrıca olmağı bildirir. Həm məkan, həm də zaman, hətta mənəvi baxımdan ayrı düşməyi ifadə edə bilir. Məişət dilində, ədəbiyyatda və elmdə (məsələn, biologiya, kimya) istifadə olunur.
Nümunə: "Evlər bir-birindən ayrı idi." "Fikir ayrılığı yaşayırdılar."