Qələt - səhv, yanılma, doğrusuzluq mənasını verən ümumi bir termindir. Həm konkret hərəkətlərə, həm də fikirlərə, mülahizələrə aid edilə bilər. Məişətdə, elmdə, ədəbiyyatda və digər sahələrdə geniş istifadə olunur.
Antonimlər:
Doğru
Doğru antonimi olaraq qələt sözünün əksinə, həqiqətə, reallığa uyğunluq, səhvsizlik, dəqiqlik mənalarını ifadə edir. Həm faktiki həqiqəti, həm də mənəvi-etik normalara uyğunluğu bildirə bilər. "Doğru" sözü elmi, fəlsəfi, mənəvi, etik kontekstlərdə geniş istifadə olunur. Həm faktların, həm də davranışların təsvirində işlədilir.
Nümunələr:
- Elmi tədqiqatlar doğru nəticələr verməlidir.
- Doğru yol seçmək vacibdir.
- Doğru həyat tərzi sağlamlığa müsbət təsir göstərir.
A qardaş, bircə qulaq as, gör nə deyirəm, sən qoçaqlığı lap qələt anlayırsan (M.F.Axundzadə)
Düzgün
Düzgün, qələtin antonimi olaraq, ədalətli, məntiqli, uyğun, səhvsiz mənalarını verir. Bu söz əsasən hərəkətlər, davranışlar, fikirlər və sistemlərin qiymətləndirilməsində istifadə olunur. "Doğru"dan fərqli olaraq, daha çox struktur və prosedurlara aid edilir. Məsələn, "düzgün cavab", "düzgün yol", "düzgün davranış" ifadələrində istifadə olunur.
Nümunələr:
- Tapşırığı düzgün yerinə yetir.
- Düzgün qərar vermək üçün bütün faktları nəzərə almaq lazımdır.
Dəqiq
Dəqiq sözü qələtin antonimi olaraq, səhvsizliyi, tam və aydın olmağı bildirir. Bu söz əsasən ölçmələrdə, hesablamalarda, təsvirlərdə və digər dəqiqlik tələb edən sahələrdə istifadə olunur. "Doğru" və "düzgün"dən fərqli olaraq, daha çox kəmiyyət və ölçülərə aid edilir.
Nümunələr:
- Dəqiq ölçmələr aparmaq vacibdir.
- Dəqiq məlumat verməlisən.
Yar yanında günahkaram; Doğru sözüm yalan oldu (Aşıq Ələsgər).