Qurtulmaq – azad olmaq, xilas olmaq, bir şeydən, kimdənsə yaxa qurtarmaq mənasını verir. Həm fiziki, həm də mənəvi çətinliklərdən, təhlükələrdən azad olmaq üçün işlənir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir.
Antonimlər:
Tutulmaq
Tutulmaq sözü qurtulmağın əksidir və hər hansı bir çətinlik, təhlükə və ya əngəl içərisinə düşmək, əsir düşmək, həbs olunmaq, məhdudlaşdırılmaq mənalarını ifadə edir. Bu söz həm fiziki, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Məsələn, fiziki tutulma həbs, tutqunluq ola bilər, məcazi tutulma isə bir vərdişin, xəstəliyin, narahatlığın təsiri altında olmaq, tələyə düşmək mənasını da verə bilər.
Biz bu ərəb yırtıcılarından, bu vəhşi əlbəyilərdən qurtulmalıyıq (C.Cabbarlı).
Onlar Kipianinin nə üçün tutulduğunu soruşur, bu işin səbəbini bilmək istəyirdilər (İ.Şıxlı).
Əsir düşmək
Əsir düşmək sözü də qurtulmağın antonimi kimi çıxış edir və fiziki və ya mənəvi olaraq kiminsə və ya nəyinsə hakimiyyəti altında olmaq mənasını verir. Bu, həm düşmən əlinə keçmək, həm də pis bir vərdişin, xəstəliyin, və ya digər mənfi təsirlərin təsiri altında olmaq mənalarında işlənə bilər. Ədəbiyyatda, həyatda geniş istifadə olunur.
Məğlub olmaq
Məğlub olmaq, mübarizədə, yarışmada və ya hər hansı bir çətinliklə qarşılaşmada uğursuzluq, qələbə əldə edə bilməmək mənasını verir. Bu söz qurtulmaq sözünün antonimi kimi, çətinliklərdən qurtara bilməmək, əksinə, onlara məğlub olmaq mənasında işlənir. Çox zaman idman, siyasət, həyat mübarizəsi kontekstində istifadə olunur.
Təslim olmaq
Təslim olmaq, mübarizəni dayandırmaq, qələbəni rəqibə vermək, öz gücsüzlüyünü etiraf etmək mənasını ifadə edir. Bu söz, qurtulmağa çalışılan çətinlik və ya təhlükə qarşısında aciz qalmaq və onu qəbul etmək mənasında istifadə olunur. Həm hərbi, həm də məcazi mənalarda işlənə bilər.