Qurtulmaq felinin əsas mənası xilas olmaq, azad olmaq və nicat tapmaqdır. Bu, təhlükədən, əzabdan, əsirlikdən və ya istənməyən bir vəziyyətdən çıxmağı, özünü xilas etməyi ifadə edir. Sadəcə fiziki təhlükədən qurtulmaq deyil, həmçinin mənəvi əzablardan, psixoloji sıxıntıdan, pis bir vərdişdən və ya zərərli bir təsirdən azad olmaq da qurtulmaq feli ilə ifadə oluna bilər.
Qurtulmaq həmçinin "canını qurtarmaq" mənasında da işlənir. Bu, həyatını təhlükədən xilas etmək, ölüm təhlükəsindən canını qurtarmaq mənasını verir. Misal olaraq, "Yanğından canını qurtardı" ifadəsi bu mənanı əks etdirir. "Canını qurtarmaq" ifadəsi daha çox dramatik və təcili vəziyyətləri ifadə etmək üçün istifadə olunur.
Lüğətdəki misal cümlə "Can nə quşdur ki, qurtula deyəsən; Ənbərin zülfünün duzağından" qurtulmağın nə qədər çətin ola biləcəyini, bəzən hətta özünü əsir tutan bir vəziyyətdən qurtulmanın mümkün olmadığını ifadə edir. Burada "Ənbərin zülfünün duzağından" ifadəsi sevgi, ehtiras və ya başqa bir güclü hissin insanı əsir aldığını, ondan azad olmağın çətinliyini simvolik olaraq təsvir edir. Yəni qurtulmaq həmişə asan deyil, bəzən böyük səy və mübarizə tələb edir.
Ümumi olaraq, "qurtulmaq" feli müxtəlif kontekstlərdə geniş məna kəsb edən bir sözdür və istər fiziki, istərsə də mənəvi təhlükə və əzabdan xilas olmağı ifadə edir. Bu fəlin işlədilməsi vəziyyətin ciddiyyətini və qurtulmağın çətinliyini də vurğulaya bilər.