Mövhumat – əsasən dini inanclara əsaslanmayan, əqli və məntiqi düşüncəyə əsaslanan dünya görüşünün əksi olan, qeyri-realdan, əsassız iddialardan, xurafatlardan ibarət düşüncə tərzi.
Antonimlər:
Reallıq
Mövhumat və reallıq antonimləri zidd mənalı anlayışları ifadə edir. Mövhumat əsassız, sübut olunmamış, xurafat əsaslı fikirləri, halbuki reallıq obyektiv olaraq mövcud olanı, sübut edilmiş həqiqətləri ifadə edir. Reallıq elmi faktlar, müşahidələr, təcrübələr əsasında təsdiq olunan gerçəkliyi ifadə edir. Mövhumat isə əksərən mistik, əfsanəvi və ya şübhəli mənbələrə əsaslanır. Hər iki söz müxtəlif kontekstlərdə, o cümlədən ədəbiyyatda, fəlsəfədə və gündəlik həyatda istifadə olunur. Məsələn, elmi araşdırmalar reallığa, əfsanələr isə mövhumata əsaslana bilər.
Həqiqət
Mövhumat və həqiqət anlayışları bir-birinin əksini təşkil edir. Həqiqət obyektiv olaraq mövcud olan, sübut olunmuş və yoxlanılmış məlumatı, gerçəkliyi ifadə edir. Mövhumat isə subyektiv, əsassız və sübut olunmamış inancları, xurafatları əhatə edir. Həqiqət elmi kəşflərin, tarixi hadisələrin və s. təsdiqini tapmış təsvirlərini ehtiva edərsə, mövhumat mistik inanclar, əfsanələr və ya şübhəli mənbələrə istinad edir. Bu antonimlər həm elmi, həm də gündəlik nitqdə istifadə olunur.
Gerçəklik
Mövhumat və gerçəklik bir-birinə zidd olan anlayışlardır. Gerçəklik fiziki olaraq mövcud olanı, sübut edilmişi, real dünyanı ifadə edir. Mövhumat isə xəyal, xurafat, əsassız düşüncə və inancları əhatə edir. Gerçəklik elmi biliklərə, faktlar əsasında qurulan düşüncəyə əsaslansa, mövhumat subyektiv təcrübələrə, əsassız iddialara, xurafatlara söykənir. Bu antonim cütü əsasən fəlsəfi və elmi müzakirələrdə, həmçinin ədəbi əsərlərdə istifadə olunur.
Bu olar! Bu olmaz! Bu ateizm, bu mövhumatdır (R.Rza).