Müstəbidlik – özbaşınalıq, haqsızlıq, zülm, ədalətsiz hökmranlıq edən, insanların hüquqlarını tapdalayan və onları əzən bir hakimiyyət formasını ifadə edən anlayışdır. Bu anlayış siyasi, sosial və fərdi həyatın müxtəlif sahələrində istifadə olunur. Müstəbidlik, hakimiyyətin mərkəzləşməsi, azlıq tərəfindən çoxluğun idarə edilməsi, qanunsuzluq və zorakılığa əsaslanır. Həmçinin, müstəbidlik şəxsiyyətin özbaşınalığını, fikir azadlığının boğulmasını və təqibləri də özündə əks etdirə bilər.
Antonimlər:
Ədalətlilik
Ədalətlilik, müstəbidliyin əksinə olaraq, bütün insanlara bərabər münasibət göstərilməsini, qanunların hamı üçün bərabər tətbiqini və haqqın bərqərar olmasını ifadə edir. Ədalətli cəmiyyətdə hər kəsin hüquqları qorunur və heç kim özbaşınalığa məruz qalmır. Ədalətlilik anlayışı hüquq, siyasi elmlər və fəlsəfədə mühüm yer tutur. Ədalətli cəmiyyətin yaradılması üçün demokratiya, qanunçuluq və insan hüquqlarının qorunması vacibdir. Məsələn, ədalətli bir hakim hər iki tərəfi dinləyərək qərar qəbul edər.
Azadlıq
Azadlıq müstəbidliyin əsas antonimlərindən biridir. Müstəbid bir rejimdə insanların düşüncə, söz, ifadə və hərəkət azadlığı məhdudlaşdırılır. Azadlıq isə şəxsiyyətin öz seçimlərini etmək, fikirlərini sərbəst ifadə etmək və istədiyi kimi yaşamaq hüququ deməkdir. Azadlıq həm fərdi, həm də milli səviyyədə vacibdir.
Humanizm
Humanizm insanı hər şeyin mərkəzinə qoyan fəlsəfi və əxlaqi bir anlayışdır. Müstəbidlik insanları vasitə kimi görür və onların hüquqlarını tapdalayır. Humanizm isə insan ləyaqətinə hörmət edir və insan hüquqlarını qorumağı önə çəkir. Humanizm ədəbiyyatda, incəsənətdə və ictimai həyatda öz əksini tapır.
Demokratiya
Demokratiya, xalqın özünü idarə etməsi prinsipinə əsaslanan siyasi sistemdir. Müstəbid rejimlər xalqın iradəsini nəzərə almır və hakimiyyəti zorla ələ keçirir. Demokratiyada isə hakimiyyət xalq tərəfindən və xalq üçün həyata keçirilir. Sərbəst seçkilər, fikir azadlığı, qanun hökmranlığı demokratiyanın əsas xüsusiyyətləridir.
Müstəbidlik onun təbiətində idi (M.İbrahimov)
Onun zavallılığına ürəkdən heyifsiləndim (“Azərbaycan”)