Naqis - qüsurlu, natamam, əskik olan mənasını verir. Bu söz həm maddi, həm də mənəvi sahələrdə istifadə oluna bilər. Mənəvi sahədə naqislik əxlaqi çatışmazlıq, kamillikdən uzaqlıq mənasını ifadə edir. Maddi sahədə isə bir şeyin tamamlanmamış, qüsurlu və ya əskik hissələrinə malik olması deməkdir.
Antonimlər:
Kamil
Kamil sözü naqisin tam əksidir və həm maddi, həm də mənəvi cəhətdən mükəmməl, qüsursuz, tam, natamam olmayan mənasını ifadə edir. Ədəbiyyatda, fəlsəfədə və gündəlik danışıq dilində geniş istifadə olunur. Kamil insan əxlaqi cəhətdən mükəmməl, qüsursuz, hər cür pis əməldən uzaq olan şəxsdir. Maddi anlamda isə tamamlanmış, qüsursuz bir obyekt və ya sistem göstərir.
Kamil bir şəxsdir. (M.İbrahimov)
Tam
Tam sözü naqis sözünün antonimi olaraq, bir şeyin bütün hissələrinin yerində olması, əskikliyinin olmaması mənasını verir. Bu söz həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət baxımından tamlığı ifadə edir. Riyaziyyatda, fizika və digər elmlərdə də geniş istifadə edilir. Məsələn, "tam dəyirmi" deyərkən tam, qüsursuz formasını vurğulayırıq.
Mükəmməl
Mükəmməl sözü naqis sözünün antonimi olaraq, qüsursuz, ən yüksək səviyyədə olan, heç bir çatışmazlığı olmayan mənasını ifadə edir. Bu söz daha çox keyfiyyət baxımından istifadə olunur və mükəmməllik idealını təmsil edir. Ədəbiyyatda, incəsənətdə, texnikada və gündəlik danışıq dilində istifadə olunur. Məsələn, “Mükəmməl bir əsər” deyərkən hər cəhətdən qüsursuz əsərdən bəhs edirik.
Bütöv
Bütöv sözü naqisin əksini ifadə edərək, parçalanmamış, tam, bir-birinə bağlı hissələrdən ibarət olan mənasını bildirir. Bu söz həm maddi obyektlərə, həm də mənəvi birliklərə aid edilə bilər. Məsələn, "bütöv bir ailə" ifadəsi ailənin tam və bir-birinə bağlı olduğunu göstərir.
Bu yaşa gəlmişəm, məndən bir pis söz, bəd hərəkət, naqis əməl görməmisiniz və eşitməmisiniz (Ə.Vəliyev)