Nəciblik, əxlaqi keyfiyyət olaraq, yüksək əxlaq, mərdlik, ləyaqət, nəzakət, hörmət və xeyirxahlıq kimi müsbət xüsusiyyətlərin birliyini ifadə edir. Nəcib insan başqalarına qarşı həssas, anlayışlı və mehribandır. O, ədalətli, dürüst və vicdanlı davranır. Nəciblik həm fərdi, həm də ictimai həyatda mühüm rol oynayır, insanları bir-birinə bağlayır və cəmiyyətin inkişafına müsbət təsir göstərir.
Antonimlər:
Kobudluq
Kobudluq nəcibliyin əksidir və ədəbsizlik, qabahlıq, hörmətsizlik, qeyri-nəzakət, etinasızlıq və qəddarlıq kimi mənfi xüsusiyyətlərin birliyini ifadə edir. Kobud insanlar başqalarının hisslərinə biganə qalır, onlara hörmətlə yanaşmır və qeyri-ədalətli davranırlar. Kobudluq həm şəxsi münasibətlərdə, həm də ictimai həyatda mənfi nəticələrə səbəb olur, insanları uzaqlaşdırır və cəmiyyətin inkişafına mane olur. Kobudluq sözü, əsasən, məişət dilində, ədəbiyyatda və həyatın müxtəlif sahələrində istifadə olunur.
M.İbrahimovun əsərindən bir nümunə: "Burada kobudluq, etinasızlıq, dönüklük – hər şey vardır."
alçaqlıq
Alçaqlıq nəcibliyin əksidir və aşağı əxlaq, xainlik, riyakarlıq, paxıllıq və özəl maraqların önə çəkilməsi ilə səciyyələnən davranışı ifadə edir. Alçaq insanlar yalan danışa, başqalarını aldada və öz mənfəətləri üçün başqalarına zərər verə bilərlər. Alçaqlıq həm fərdi, həm də ictimai həyatda ciddi problemlərə səbəb olur, etimadı pozur və insanları bir-birindən uzaqlaşdırır. Alçaqlıq ədəbiyyatda, dilçilikdə və gündəlik həyatda istifadə olunan bir termindir.
Nankörlük
Nankörlük, nəcibliyin əksidir və yaxşılığa qarşı pislik etmək, minnətdarlıq göstərməmək, xeyirxah əməllərə qarşı biganə qalmaq kimi mənfi bir xüsusiyyətdir. Nankör insanlar onlara yaxşılıq edənlərə qarşı hörmətsiz, etinasız və minnətdar olmurlar. Nankörlük ədəbiyyatda, məsələndə, xalq nağıllarında tez-tez rast gəlinən bir mövzudur və bu, insan münasibətlərindəki mənfi halları əks etdirir.