Səxavətli - çoxlu mal-mülkə, var-dövlətə sahib olan, əlinin açıq, başqalarına qarşı xeyirxah, hədiyyə verməyi sevən, səxavətli davranan insan.
Antonimlər:
Simic
Simic sözü səxavətli sözünün antonimi olaraq, xəsis, avaralı, qənaətcil, pulunu xərcləməkdən çəkinən, başqalarına kömək etməkdən yayınan insanı ifadə edir. Bu söz əsasən məişət dilində və ədəbiyyatda istifadə olunur. Simic insan, öz ehtiyaclarından başqa heç nəyə pul xərcləməz. Onlar hətta yaxınlarına belə kömək etməkdən çəkinə bilərlər.
Ay simiclər padşahı, nə üçün indiyədək bunları satıb balaların üçün xərcləməmisən, goruna aparacaqsan? (C.Əmirov)
Xəsis
Xəsis sözü də səxavətli sözünün antonimi olaraq istifadə olunur və simic sözünə nisbətən daha geniş mənada istifadə edilir. Xəsislik pul və əşyalara qarşı həddindən artıq bağlılığı, onları əldən verməkdən qorxmağı, hətta zəruri hallarda belə paylaşmaqdan imtina etməyi əhatə edir. Bu anlayış həm məişət dilində, həm də ədəbiyyatda geniş istifadə olunur. Xəsis insan həm maddi, həm də mənəvi dəyərlərini paylaşmaqdan çəkinir.
Miser
Miser sözü (ingiliscə “xəsis”) xəsisliyin daha ifrat dərəcəsini ifadə edir və adətən daha rəsmi və ədəbi kontekstlərdə istifadə olunur. Miserlər pul yığmağa həddindən artıq həvəslidirlər və əldə etdikləri pulları hətta öz ehtiyaclarını ödəmək üçün də istifadə etməkdən çəkinirlər. Bu söz ədəbiyyatda, xüsusilə də romantik və psixoloji əsərlərdə qəhrəmanların xarakterini təsvir etmək üçün işlədilir.
Qənimsiz
Qənimsiz sözü səxavətsizliyi ifadə edir. O, maddi dəyərlərə deyil, köməyə, mərhəmətə, diqqətə olan səxavətsizliyi bildirir. Bu söz daha çox mənəvi mənada istifadə olunur və həm məişət, həm də ədəbi dilçilikdə rast gəlinir. Qənimsiz insan başqalarının ehtiyaclarına biganə qalır və onlara kömək etməkdən imtina edir.