Tezləşmək – hərəkətin, prosesin sürətinin artması, sürətlənməsi deməkdir. Bu söz həm fiziki, həm də metaforik mənada işlədilə bilər. Fiziki mənada hər hansı bir obyektin sürətinin artması, metaforik mənada isə bir işin, prosesin daha sürətli başa çatması kimi başa düşülür.
Antonimlər:
Yavaşımaq
Yavaşımaq, tezləşməyin əksidir. Bu söz hərəkətin, prosesin sürətinin azalması, yavaşlaması mənasını verir. Həm fiziki, həm də metaforik mənada işlənir. Fiziki mənada hər hansı bir obyektin sürətinin azalması, metaforik mənada isə bir işin, prosesin sürətinin azalması kimi başa düşülür. Ədəbiyyatda, dilçilikdə, məişət dilində geniş istifadə olunur.
O gah yavaşıyır, gah bərkiyir, gah da dayanaraq ora-bura boylanırdı (S.Rəhimov).
Dayanmaq
Dayanmaq tezləşmənin tam əksidir. Bu söz hərəkətin, prosesin tamamilə dayandırılması mənasını verir. Həm fiziki, həm də metaforik mənada işlədilə bilər. Fiziki mənada hər hansı bir obyektin hərəkətinin dayanması, metaforik mənada isə bir işin, prosesin dayandırılması, ləngiməsi mənasını verir. Məişət dilində və ədəbiyyatda geniş istifadə olunur.
Maşın birdən dayanaraq yolun kənarında dayandı.
Ləngimək
Ləngimək, tezləşmənin əksidir. Bu söz hərəkətin, prosesin yavaşlaması, sürətinin azalması, gecikmə, tərəddüd mənasını verir. Həm fiziki, həm də metaforik mənada işlədilə bilər. Məsələn, fiziki mənada bir obyektin yavaş hərəkəti, metaforik mənada isə bir işin gecikməsi, ləngiməsi kimi başa düşülür. Ədəbiyyatda və məişət dilində tez-tez istifadə olunur.
İşlər ləngiyir, layihə gecikə bilər.