Uc sözü əsasən "nəyin isə sonu, zirvəsi, həddi" mənasında işlənir. Eyni zamanda, "ucuz, dəyəri az" mənasında da istifadə olunur (məsələn, "uc qiymətə"). Lakin bu ikinci məna daha az yayılmışdır və əsasən dialektlərdə rast gəlinir. Bu lüğət girişində əsasən "son, zirvə, hədd" mənalarına fokuslanacağıq.
Antonimlər:
Başlanğıc
Başlanğıc sözü "uc" sözünün əksinə, bir hadisənin, prosesin və ya yolun əvvəlini, başlanğıc nöqtəsini ifadə edir. "Uc" sözü bitişi, sonu göstərdiyi halda, "başlanğıc" əksinə, yeni bir şeyin, prosesin və ya yolun başlanğıcını bildirir. Bu antonim cütlüyü əsasən zaman və məkan kontekstində istifadə olunur.
Nümunə: Yolun başlanğıcı ilə ucu arasındakı məsafə çox idi.
Orta
Orta sözü "uc" sözünün əksinə, bir şeyin ortasını, aralıq hissəsini ifadə edir. "Uc" sözü həm məcazi, həm də həqiqi mənada son nöqtəni bildirsə də, "orta" sözü nə sonu, nə də başlanğıcı təmsil edir. Bu antonim cütlüyünün istifadəsi həm məişətdə, həm də ədəbiyyatda geniş yayılmışdır.
Nümunə: Masanın ortasına qoyulmuş vaza gözəl görünürdü. Hələ bu nə ucudur, nə ortası, çox şey görəcəksən (Ə.Haqverdiyev).
Əvvəl
Əvvəl sözü zaman baxımından "uc" sözünün əksini ifadə edir. "Uc" sözü bir zaman intervalının sonunu təmsil edirsə, "əvvəl" sözü isə o intervalın başlanğıcından əvvəlki dövrü göstərir. Bu antonim cütlüyünün istifadəsi əsasən zamanın ardıcıllığını ifadə etmək üçündür.
Nümunə: Əvvəl işlərin çoxluğu səbəbiylə vaxtımız çatışmırdı, indi isə artıq işimizin ucunu görürük.