Utancaqlıq - özünü başqalarının qarşısında sərbəst aparmaqda çətinlik çəkən, özünə inamsızlıq və narahatlıq hissi ilə xarakterizə olunan bir xüsusiyyətdir. Bu, insanın sosial qarşılıqlı əlaqələrində, yeni mühitlərə uyğunlaşmasında və öz fikirlərini ifadə etməsində maneə törədə bilər. Utancaqlıq müxtəlif səviyyələrdə ola bilər və həyatın müxtəlif sahələrini təsir edə bilər.
Antonimlər:
Sırtıqlıq
Sırtıqlıq utancaqlığın əksinə olaraq, özünü sərbəst və rahat hiss edən, başqaları ilə asanlıqla ünsiyyət quran, cəsarətli və özünəinamlı davranışdır. Sırtıqlıq həm müsbət, həm də mənfi mənalarda istifadə oluna bilər. Müsbət mənada özünəinamı, cəsarəti və qətiyyəti ifadə edir, mənfi mənada isə həddindən artıq özünəinam, sərtlik və hörmətsizlik kimi başa düşülə bilər. Sırtıqlıq ədəbiyyatda, gündəlik danışıqda və sosial elmlərdə geniş istifadə olunur.
At bu utancaqlığı, qoy gəlsin eşqin dilə (S.Rüstəm)
Böyük oğlan olsa da, sırtıqlığından əl çəkməyib.
Cəsarət
Cəsarət çətinliklərin qarşısında dayanıqlı olmaq, qorxudan və çəkinmədən hərəkət etmək qabiliyyətidir. Utancaqlıqdan fərqli olaraq, cəsarət insanlara risk etməyə, yeni şeylər sınamağa və öz fikirlərini qorumağa imkan verir. Cəsarət həm fiziki, həm də mənəvi ola bilər. Ədəbiyyatda, tarixdə və gündəlik həyatda cəsarətli insanlara çox rast gəlirik.
Sərbəstlik
Sərbəstlik öz hərəkətlərində və qərarlarında məhdudiyyət hiss etməmək, rahat və maneəsiz hərəkət etməkdir. Utancaqlıq insanın sərbəstliyini məhdudlaşdırır, çünki özünü ifadə etməkdə çətinlik çəkir. Sərbəstlik isə sosial əlaqələrdə və özünü ifadə etməkdə rahatlıq deməkdir. Bu söz bir çox sahələrdə, o cümlədən siyasət, fəlsəfə və psixologiyada istifadə olunur.