Varmaq – hərəkət etməklə müəyyən bir yerə, məqama çatmaq, yetişmək mənasını verir. Bu, həm fiziki, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Fiziki mənada bir yerdən başqa bir yerə getməyi, məcazi mənada isə müəyyən bir hədəfə, məqsədə çatmağı ifadə edir.
Antonimlər:
Getmək
Getmək sözü "varmaq"ın əks mənasını ifadə edərək, bir yerdən uzaqlaşmaq, ayrılmaq mənasını verir. "Varmaq" gəlişi, "getmək" isə gedəni ifadə edir. Hər iki söz də həm fiziki, həm də məcazi mənada istifadə olunur. Məsələn, fiziki mənada "evdən getmək", məcazi mənada isə "yoldan getmək" ifadələrini göstərmək olar. Bu antonimlik əsasən hərəkətin istiqamətinə əsaslanır.
Nümunə: O, səhər tezdən evdən getdi, axşam isə qayıdıb varmaq istəyirdi.
Ayrılmaq
Ayrılmaq "varmaq"ın əks mənasında olaraq, bir yerdən, bir şeydən uzaqlaşmaq, fərqlənmək, bölünmək mənasını ifadə edir. Bu söz daha çox məsafəni, həmçinin əlaqənin kəsilməsini ifadə edir. "Varmaq" birləşməni, "ayrılmaq" isə bölünməni, ayrılığı ifadə edir. Əsasən məcazi mənada istifadə olunsa da, fiziki mənada da istifadəsinə rast gəlinir.
Nümunə: Onlar uzun illər bir yerdə yaşamış, ancaq sonradan ayrılmışdılar.
Uzaqlaşmaq
Uzaqlaşmaq sözü "varmaq"ın əksinə olaraq, bir yerdən, bir şeydən uzaqlaşmaq, məsafəni artırmaq mənasını verir. Bu hərəkət istiqaməti və məsafə artımına fokuslanır. Fiziki mənada bir yerdən uzaqlaşmaq, məcazi mənada isə bir fikirdən, bir mövzudan uzaqlaşmaq mənasında istifadə olunur.
Nümunə: Qar yağdıqca, səs-küy uzaqlaşdı.
Sabahı fasilə zamanı Gülər bizim sinfə gəldi (M.İbrahimov).
Səba, əhvalımı bir-bir; Varıb ol yarə ərz eylə (M.V.Vidadi)