Yeni sözü əsasən əşyanın, hadisənin və ya anlayışın yaranma vaxtı, istifadə müddəti və ya vəziyyətinə görə köhnənin əksinə olaraq istifadə olunur. Müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif mənalarda işlədilə bilər. Məsələn, yeni geyim, yeni bina, yeni qanun, yeni bir həyat, yeni bir fikir və s.
Antonimlər:
Köhnə
Köhnə sözü yeni sözünün ən geniş yayılmış antonimidir. "Köhnə" sözü əşyanın, hadisənin və ya anlayışın yaranma vaxtının uzaqlığını, istifadə müddətinin uzunluğunu və ya köhnəlmiş vəziyyətdə olmasını bildirir. Həm maddi (köhnə ev, köhnə maşın), həm də mənəvi (köhnə adət-ənənələr, köhnə düşüncələr) mənada istifadə oluna bilər. Ədəbiyyatda və məişətdə geniş istifadə olunur.
Yeni kənd köhnə kəndi kitablardan pozmaqda (S.Rüstəm).
Eski
Eski sözü də "köhnə" sözü ilə sinonim kimi istifadə oluna bilər, ancaq bəzi hallarda "köhnə"dən daha qədim və ya istifadəyə yararsız olduğunu bildirir. "Köhnə" sözündən daha az istifadə olunur və əsasən ədəbi dildə rast gəlinir.
Təzə
Təzə sözü "yeni" sözü ilə sinonim kimi qəbul edilə bilsə də, "yeni"dən daha çox əşyanın təzəlik vəziyyətini ifadə edir. Məsələn, "yeni paltar" deyəndə paltarın yeni alınması nəzərdə tutulursa, "təzə çörək" deyəndə isə çörəyin hazırlanma vaxtının qısası nəzərdə tutulur. Məişət dilində daha çox istifadə olunur.
Qoca
Qoca sözü daha çox canlılar üçün, xüsusilə də insanlara tətbiq olunur və yaşlılığın, uzunömürlülüyün simvoludur. "Yeni"nin antonimi olaraq "gənc" sözü ilə daha sıx əlaqəlidir. Əsasən məişət dilində və ədəbiyyatda istifadə olunur.