Ürf-adət sözü ərəb mənşəli olub, “ürf” (عرف) və “adət” (عادة) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. “Ürf”, “bilinən, tanınan, yayılmış” mənalarını ifadə edir, “adət” isə “davamlı olaraq edilən iş, vərdiş” mənasını daşıyır. Beləliklə, ürf-adət, bir cəmiyyətin uzun illər ərzində formalaşmış, nəsillərdən-nəsillərə ötürülmüş, davranış qaydaları, əxlaq normaları, ənənələr və vərdişlərin məcmusudur. Bu məcmuda həm yazılı, həm də yazılı olmayan qaydalar yer alır.
Ürf-adət anlayışı sadəcə “adət” sözündən daha geniş məna kəsb edir. “Adət” daha çox fərdi və ya kiçik qruplar üçün tətbiq olunan vərdişlərə aid ola bilərkən, “ürf-adət” bir cəmiyyətin bütövlüyünü əks etdirən, sosial nizamı təmin edən daha geniş bir konsepsiyadır. Ürf-adətlər əxlaq prinsipləri, sosial davranış qaydaları, dini inanclar, mərasimlər və bayramlar, ailə quruluşu, mülkiyyət hüquqları və s. kimi müxtəlif sahələri əhatə edir.
Lüğətdə verilən “əxlaq, ədəb qaydaları; etika” tərifi ürf-adətin əsas elementlərindən birini vurğulayır. Ürf-adət, bir cəmiyyətin etik standartlarını, yəni yaxşı və pis haqqında olan anlayışlarını, müəyyən davranışların qəbul edilən və ya qəbul edilməyən olduğunu göstərir. Bu baxımdan ürf-adət, əxlaq və etika ilə sıx bağlıdır, lakin onlardan genişdir, çünki yalnız əxlaqi davranışları deyil, həm də sosioloji və mədəni amilləri əhatə edir.
Molla Qurbanın misalında göstərildiyi kimi, “Elin qayda-qanunu, camaatın ürf-adəti var” ifadəsi ürf-adətin hüquqi qaydalarla yanaşı mövcud olduğunu və sosial nizamın təmin olunmasında rol oynadığını nümayiş etdirir. Bəzi hallarda ürf-adət, rəsmi qanunlardan üstün tutula bilər və ya qanunların tətbiqində nəzərə alınır.
Ürf-adət anlayışı zaman və məkan baxımından dəyişkəndir. Cəmiyyətin inkişafı ilə yanaşı ürf-adət də dəyişir, yenilənir və ya bəzi elementləri itirir. Lakin hər bir cəmiyyətin özünəməxsus ürf-adət sistemi vardır ki, bu da onun mədəni kimliyinin əsasını təşkil edir.