Zəhmətkeş: İşə, fəaliyyətə həvəsli, çalışqan, əməksevər insan. Bu söz müsbət anlamda işlənir və fərdin məhsuldarlığını, çalışqanlığını vurğulayır. Həm məişətdə, həm də peşəkar mühitdə istifadə olunur.
Antonimlər:
Tənbəl
Tənbəl: İşə, fəaliyyətə meyli olmayan, çalışqanlığı az, əməksevərliyi zəif olan şəxs. Zəhmətkeşin əksidir. Bu söz, adətən, mənfi kontekstdə istifadə olunur və həmin şəxsin məhsuldarlığının aşağı olduğunu, işdən yayınmağa çalışdığını bildirir. Məişətdə və ədəbi əsərlərdə geniş istifadə olunur.
Yoxsa, bu tənbəldən sənə nə arvad olacaqdır (S.S.Axundov).
Passiv
Passiv: Fəal olmayan, təşəbbüskarlığı zəif, hərəkətsiz. Zəhmətkeşlik fəallıq, hərəkət tələb edir. Passiv şəxs isə işə başlamaq üçün təşəbbüs göstərmir, gözləyir. Elmi, ictimai və gündəlik danışıqda istifadə olunur.
Sərfiyyatçı
Sərfiyyatçı: İşə, vaxtına qənaət etməyən, lazımsız xərclər edən şəxs. Zəhmətkeş insan işini səmərəli yerinə yetirməyə çalışır, sərfiyyatçı isə vaxtını və resurslarını səmərəsiz sərf edir. Bu söz daha çox iqtisadi kontekstdə istifadə olunur.
Bərkədən
Bərkədən: İşdən yayınan, öz üzərinə düşən vəzifələrdən boyun qaçırmağa çalışan şəxs. Bu söz zəhmətkeşliyə tamamilə ziddir, çünki zəhmətkeş insan vəzifələrindən qaçmaz. Məişətdə və ədəbiyyatda istifadə olunur.
Ancaq indi ona aydın oldu ki, buradakı zəhmətkeş adamlar çox sadədirlər (S.Vəliyev).