Yala
Mənası: Arxaikləşmiş çörək adıdır. Azərbaycan dilinin müasir dialekt və şivələrində istifadə olunmur. Müxtəlif formalarda (məsələn, "yalan", "yalav") da rast gəlinməmişdir. Əsasən yazılı mənbələrdə, xüsusilə də qədim mənbələrdə qeydə alınmışdır.
Mənbəyi: Yalanın etimologiyası tam aydın deyil. Müasir Azərbaycan dilində geniş istifadə olunmayan bir söz olduğundan, onun mənşəyini müəyyən etmək çətindir. Ancaq, Mahmud Kaşğarinin "Divanü lügati't-türk" əsərində bu söz haqqında məlumatların olması, onun qədim türkcə köklərə malik olduğunu göstərir. Kaşğarinin əsərində verilən məlumatlar Yalanın bir çörək növü olduğunu təsdiqləyir. Lakin, Kaşğarinin təsvirindən başqa, bu sözün digər qədim və ya orta əsr mənbələrində rast gəlinməməsi, onun geniş yayılmamış, bəlkə də lokal bir çörək növü olduğunu düşünməyə əsas verir. Əlavə araşdırmalar bu sözün mənşəyini daha dəqiq müəyyənləşdirməyə kömək edə bilər. Türkoloji ədəbiyyatda bu sözə aid əlavə məlumatların olmaması da tədqiqatların zəruriliyini vurğulayır.
Coğrafi yayılması: Hazırkı məlumata əsasən, "Yala" sözü müasir Azərbaycan dilindəki heç bir dialekt və şivədə istifadə olunmur. Onun istifadəsi, əsasən, Mahmud Kaşğarinin əsərinə əsaslanan yazılı mənbələrlə məhduddur. Buna görə də, onun coğrafi yayılma sahəsi haqqında dəqiq məlumat vermək mümkün deyil. Kaşğarinin əsərinin yazıldığı dövrdə və ya əsərdə adı çəkilən bölgələrdə istifadə olunmuş ola bilər.
Tarixi kontekst: "Yala" sözünün arxaikləşmiş olması, onun tarixi bir söz olduğunu göstərir. Bu sözün, Azərbaycan dilinin inkişafı prosesində, yeni sözlərlə əvəz olunması və nəticədə istifadədən düşməsi ehtimal olunur. Daha ətraflı araşdırmalar, "Yala" sözünün hansı tarixi dövrdə və necə istifadə olunduğunu aydınlaşdıra bilər.