Araq-varaq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında xüsusi bir yer tutur. Sadəcə "axtarmaq" mənasını verməkdən kənara çıxaraq, axtarışın hərtərəfliliyini, dərinliyini və əhatə dairəsini vurğulayır. "Araq-varaq eləmək" ifadəsi, bir şeyi tapmaq üçün bütün mümkün yolları sınamaq, hər guşəni, hər detalı nəzərdən keçirmək, axtarılmamış yer qoymamaq mənasını daşıyır. Bu, sadəcə səthi bir axtarış deyil, həm də diqqətlilik, əzmlə müşayiət olunan, hərtərəfli və incə bir prosesdir.
Misal olaraq, mətnimizdə göstərilən "Dostum bütün hökumət dairələrini bir-birinə çaxnaşdırmış, bütün şəhəri araq-varaq axtardı" cümləsində, dostun axtarışının necə hərtərəfli və əhatəli olduğunu görürük. O, sadəcə bir neçə yerə baxmayıb, əksinə, həm hökumət qurumlarında, həm də şəhərin hər yerində diqqətlə axtarış aparıb. Bu, axtarışın intensivliyini və əhatə dairəsinin genişliyini aydın şəkildə göstərir.
"Araq-varaq" sözünün etimologiyası hələ də tam aydın deyil, lakin ehtimal ki, "ara" və "varaq" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib. "Ara" sözü "aralıq", "arası", "arasında" mənalarını ifadə edir, "varaq" isə "vərəq", "səhifə" kimi mənalarda işlənir. Bu baxımdan, "araq-varaq" sözünün axtarışın müxtəlif yerləri, müxtəlif səviyyələri əhatə etməsini ifadə etməsi məntiqli görünür. Sanki hər bir aralığı, hər bir vərəqi, hər bir guşəni araşdırmaq kimi.
Ümumiyyətlə, "araq-varaq" sözü, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını genişləndirən, axtarışın intensivliyini və hərtərəfliliyini ustalıqla ifadə edən rəngarəng bir söz olaraq qalır. Onun istifadəsi mətnlərə canlılıq və ifadəlilik qatır, obrazlılığı artırır.