Arançılıq sözü, Azərbaycan dilinin köhnə dövrlərinə aid olan bir termindir və “arançı”nın fəaliyyət sahəsini, peşəsini ifadə edir. Sadəcə "arançının işi" deyə təsvir etmək isə bu zəngin tarixi kontekstdən məhrum qoyur.
Arançılıq, əsasən, ticarət və vasitəçilik fəaliyyəti ilə bağlıdır. Tarixi mənbələrə əsasən, arançılar mal alqı-satqısında, xüsusilə də uzaq məsafələrə mal daşınmasında və müxtəlif ticarət əməliyyatlarında vasitəçi rolunu oynayırdılar. Onlar ticarət tərəfləri arasında əlaqəni təmin edir, danışıqları aparır, razılığa gəlməyə kömək edir və əməliyyatın həyata keçirilməsinə nəzarət edirdilər. Bəzən isə yalnız malın daşınmasını təşkil edən şəxslər kimi çıxış edirdilər.
Arançılıq peşəsi, həm də müəyyən səviyyədə etimad və etibar tələb edirdi. Çünki arançılar, həm alıcı, həm də satıcı tərəfindən etibarlı bir şəxs kimi qəbul olunmalı idilər. Onların dürüstlüyü və peşəkarlığı, ticarət əməliyyatlarının uğurlu nəticə verməsində əsas rol oynayırdı. Bu peşənin mövcudluğu, o dövrün ticarət əlaqələrinin xüsusiyyətlərindən və infrastrukturunun səviyyəsindən xəbər verir.
Beləliklə, arançılıq sadəcə bir "iş" və ya "peşə" olmaqdan kənara çıxaraq, o dövrün iqtisadi və sosial həyatında mühüm rol oynayan mürəkkəb bir fəaliyyət sahəsini təmsil edir. Bu peşənin tarixi tədqiqi, həm də o dövrlərin ticarət əlaqələri, iqtisadi quruluşu və sosial münasibətləri haqqında dəyərli məlumatlar verir.