Arat sözü əkinçiliklə sıx bağlı olan bir termindir və Azərbaycan dilinin zəngin kənd təsərrüfatı leksikasının parlaq nümunələrindən biridir. Sadəcə "şumlanıb sulanmış, toxum səpilmiş yer" kimi qısa izahı, aratın əsl mahiyyətini tam əks etdirmir. Çünki arat, sadəcə bir əkin sahəsi deyil, əkin prosesinin vacib və mürəkkəb bir mərhələsini ifadə edir.
Daha dəqiq desək, arat torpağın əkinə hazırlanması prosesinin son mərhələsidir. Bu proses, torpağın dərin şumlanması, yaxşıca yumşaldılması və nəmləndirilməsini əhatə edir. Toxum səpmədən əvvəl aparılan bu suvarma, torpağın quruluşunu yaxşılaşdırır, toxumların cücərməsini asanlaşdırır və onların kök salmasına kömək edir. Yəni, arat sadəcə bir əkin sahəsi deyil, həm də əkinə hazırlanmış, optimal nəmlik səviyyəsinə çatdırılmış və toxum səpməyə tam hazır olan torpaq parçasıdır.
Aratın əhəmiyyəti torpağın fiziki xassələrinin yaxşılaşdırılmasında özünü göstərir. Suvarma nəticəsində torpaq daha məsaməli olur, hava və suyun torpağın dərinliklərinə daha asan daxil olmasına imkan yaradır. Bu isə bitkilərin qidalanması və inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. Eyni zamanda, arat torpağın eroziyaya qarşı müqavimətini artırır və alaq otlarının böyüməsini məhdudlaşdırır.
Tarixi kontekstdə baxdıqda, arat sözü əkinçilik ənənələrimizin və təcrübələrimizin əksidir. Bu söz, əcdadlarımızın torpaqla olan münasibətlərini, təbiətə hörmətini və əkinçilik sənətinə olan mükəmməl bələdçiliyini ifadə edir. Beləliklə, arat sadəcə bir kənd təsərrüfatı termini deyil, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin bir parçasıdır.