izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Arayiş (ərəb mənşəli fars sözü): Klasik ədəbiyyatımızda geniş istifadə olunan "arayiş" sözü əsasən "bəzək" və "zinət" mənalarında işlənmişdir. Lakin sadəcə material bəzəkləri deyil, daha geniş mənada gözəllik, zəriflik, cazibə və lütf kimi mücərrəd keyfiyyətləri də ifadə edə bilir. Əşyanın özündə olan gözəllik və ya ona əlavə edilən bəzəklər "arayiş" kimi təsvir oluna bilər. Məsələn, bir bağın arayişi onun rəngarəng çiçəkləri, bir sarayın arayişi onun incə oymaları və naxışları ola bilər. Ancaq bununla yanaşı, insanın xarici gözəlliyi, daxili keyfiyyətləri, davranışları da arayiş kimi qəbul edilə bilər. Zərif bir insanın hərəkətləri, nəzakətli davranışı da onun arayişi sayıla bilər.

Misal olaraq gətirdiyiniz şeir parçasında "arayişi-baği-səadət" ifadəsi "səadət bağının bəzəyi" mənasını verir. Bu ifadə, səadət bağının gözəlliyini, zənginliyini, tamamlayıcı gözəl elementlərini ifadə etmək üçün işlənilib. Yəni, "səadət" anlayışına əlavə edilən gözəllik və zənginlik elementləri məhz "arayiş" sözü ilə ifadə olunur. Bu da "arayiş"in sadəcə fiziki bəzək deyil, daha geniş mənada istifadə edilə biləcəyini göstərir.

Qeyd etmək lazımdır ki, "arayiş" sözü müasir Azərbaycan dilində klassik ədəbiyyatda olduğu qədər geniş yayılmamışdır. Daha çox poetik və ya köhnə üslublu yazılarda rast gəlinir. Ancaq ədəbiyyat tariximizi, dilin zənginliyini anlamaq üçün bu cür sözlərin mənasını bilmək çox vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz