Arçan (sif. bot.) – ardıc ağacının ümumi adıdır. Azərbaycan ədəbiyyatında və folklorunda özünəməxsus yeri olan arçan, sərt, davamlı və uzunömürlü bir ağac növüdür. Adi ardıc kimi tanınan növlərinin əksəriyyəti hündürlüyü 1-10 metr arasında dəyişsə də, bəzi növlər daha hündür ola bilər. Sərt, iynəyarpaqlı yarpaqları və kiçik, giləmeyvə bənzər qozaları ilə seçilir.
Səməd Vurğunun misrasında ("Arçan ağacı daşa dönmüş, fəqət torpaq olmamışdır.") ifadə olunduğu kimi, arçanın möhkəmliyi və davamlılığı vurğulanır. Ağacın uzun illər boyu aşınmaya, çürüməyə qarşı müqaviməti onu əbədiyyətin simvolu kimi təqdim edir. Arçan ağacının oduncağı çox sıx və ağır olduğundan, əvvəllər inşaatda, əşya hazırlanmasında geniş istifadə olunmuşdur. Həmçinin, arçanın müalicəvi xüsusiyyətləri də məlumdur; giləmeyvələri müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunur.
Vurğunun digər misrasında ("Buxarıda alışır; Quru arçan odunu") isə arçanın odun kimi istifadəsinə işarə edilir. Arçanın yaxşı alışan, isti verən odunu, xüsusilə qış aylarında istilik mənbəyi kimi önəmli rol oynayırdı. Bu cümlə arçanın həm tikinti materiallarında, həm də yanacaq kimi praktik tətbiqini göstərir.
Beləliklə, arçan sadəcə bir ağac deyil, Azərbaycan təbiətinin, mədəniyyətinin və tarixinin ayrılmaz bir hissəsidir. Möhkəmliyi, davamlılığı, praktik istifadəsi və poetik simvolizmi ilə arçan Azərbaycan ədəbiyyatında və folklorunda özünəməxsus bir yer tutmuşdur.