Arıtmaq feli köhnə Azərbaycan dilində əsasən "yumaq" və "yuyub təmizləmək" mənalarında işlənmişdir. Bu, suyun, paltarın və ya başqa əşyaların fiziki olaraq təmizlənməsini ifadə edir. Mətndə verilən misal, Sarı Aşıq şeirindən götürülmüşdür və burada "arxı arıtmaq" ifadəsi, arxın suyunda olan çirklərin təmizlənməsini, suyun daha şəffaf və təmiz görünməsini bildirir.
Lakin, "arıtmaq" sözü sadəcə fiziki təmizliklə məhdudlaşmır. Müasir dilin kontekstində "təmizləmək" və "saflaşdırmaq" mənalarını da əhatə edir. Bu mənada, maddələrdən istənməyən hissələrin ayırılması, zərərli maddələrdən təmizlənmə prosesi kimi başa düşülə bilər. Məsələn, suyun arıtılması, metalın arıtılması kimi proseslərdə "arıtmaq" feli kimyəvi və ya fiziki üsullar ilə maddənin keyfiyyətini yaxşılaşdırma, təmizləmə prosesini ifadə edər.
Maraqlı bir məqam da "arıtmaq" sözünün kökləri ilə bağlıdır. "Arı" sözü ilə əlaqəli olaraq, təmizlik, saflıq və mükəmməllik konsepsiyalarını əks etdirdiyi düşünülə bilər. Arıların bal istehsalında olduğu kimi, "arıtmaq" prosesi də istənilən nəticəni əldə etmək üçün bir növ "incə işləmə" tələb edir. Beləliklə, söz sadəcə təmizləməkdən daha çox, dəqiqlik, incəlik və mükəmməllik tələb edən bir prosesi ifadə edir.
Qısacası, "arıtmaq" sözü, köhnə Azərbaycan dilindən müasir Azərbaycan dilinə qədər uzanan zəngin bir məna tarixinə malikdir. Sadəcə yumaqdan tutmuş, maddələrin kimyəvi və fiziki təmizlənməsinə, hətta metaforik olaraq mənəvi təmizliyə qədər geniş bir məna spektrini əhatə edir.