Ariz sözü köhnə Azərbaycan dilində işlənən bir sözdür və müasir dilə tam uyğun gələn bir tək eş anlamlıya malik deyildir. Lüğətlərdə "zühur edən, ortaya çıxan, baş verən" kimi tərcümə edilməsinə baxmayaraq, mənası daha çox "təsadüfi", "birdən-birə baş verən", "gözlənilməz" hadisələri ifadə edir. Sadəcə bir hadisənin meydana çıxmasını deyil, həm də bu hadisənin gözlənilməz və ya qəfil olmasını vurğulayır.
Misal olaraq, verilən nümunə cümlədə ("Arizi-qəmlər əlindən ürəyim şişmiş idi; Zənn edirdim edəcəkdir ona çarə cigərim") "arizi-qəmlər" ifadəsi, gözlənilmədən, birdən-birə üz verən kədər və qəm hadisələrini təsvir edir. Bu qəmlərin sıradan, adi kədər və qəmlər olmadığını, onların gözlənilməz və insanı sarsıdan hadisələr olduğunu vurğulayır. Yəni, söz daha geniş bir kontekstdə, hadisənin xarakterini və təsirini də nəzərə alaraq işlənilir.
Ariz sözünün köhnə olması və müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda işlənməsi onun mənasının tam olaraq başa düşülməsini çətinləşdirir. Ancaq kontekstdən asılı olaraq, "qəfil", "birdən-birə", "təsadüfi", "gözlənilməz" kimi sözlərlə əvəz edilə bilər. Lakin bu əvəzetmələr, ariz sözünün ifadə etdiyi incə mənaları tam olaraq əks etdirmir. Onun köhnəliyi və nadir işlənməsi onun ədəbiyyatda istifadəsinə özünəməxsus bir rəng qatır və mətndə xüsusi bir ədəbi təsir yaradır.
Beləliklə, "arız" sözünün tərcüməsi sadəcə "zühur edən" kimi deyil, daha geniş və dəqiq şəkildə "birdən-birə, təsadüfi, gözlənilmədən baş verən və insanı sarsıdan hadisə" kimi izah edilə bilər. Bu, sözün köhnə dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını göstərir.