izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Aşılama sözü "aşılamaq" fellərinin məsdər şəklindən törəmişdir. Əsas mənası, bitkilərdə, heyvanlarda və insanlarda xəstəliklərə qarşı immunitet yaratmaq məqsədilə müəyyən bir maddənin (aşı) orqanizmə yeridilməsidir. Bu maddə, zəiflədilmiş və ya öldürülmüş mikroorqanizmlər, onların toksinləri və ya onlardan alınmış müəyyən hissəciklər ola bilər.

Bitkilərdə aşılama, bir bitkinin toxumasının (aşı qələmi) digər bir bitkinin toxumasına (kökaltı) birləşdirilməsi ilə həyata keçirilir. Bu üsul, istənilən xüsusiyyətlərə (məs., meyvənin dadı, rəngi, ölçüsü, xəstəliklərə davamlılığı) malik olan bitkilərin yetişdirilməsinə imkan verir. Bu metod əsrlərdir ki, kənd təsərrüfatında geniş istifadə olunur və məhsuldarlığın artırılmasında mühüm rol oynayır.

Heyvanlarda aşılama, xəstəliklərdən qorunmaq üçün immun sisteminin gücləndirilməsinə yönəlikdir. Müxtəlif yoluxucu xəstəliklərə (məs., qızılca, qırmızıca, qrip) qarşı aşılar geniş yayılmışdır və uşaqlarda ölüm səviyyəsinin aşağı salınmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Heyvanların aşılanması da onların sağlamlığının qorunması və epidemiyaların qarşısının alınması üçün vacibdir.

İnsanlarda aşılama, immunitet sistemini xəstəlik törədicilərinə qarşı hazırlamaq üçün istifadə olunur. Aşılar həm fərdi, həm də ictimai səhiyyə baxımından vacibdir. Fərdi olaraq insanı xəstəlikdən qoruyur, ictimai olaraq isə kollektiv immunitetin yaranmasına və xəstəliklərin yayılmasının qarşısının alınmasına kömək edir. Müasir tibbdə müxtəlif xəstəliklərə qarşı yeni aşılar daima təkmilləşdirilir və tədqiq olunur.

Beləliklə, "aşılama" termini biologiyanın və tibbin müxtəlif sahələrində istifadə olunan geniş mənalı bir termindir və orqanizmin müdafiə mexanizmini gücləndirmək məqsədilə müəyyən maddələrin yeridilməsini əhatə edir. Aşılamanın insanlar, heyvanlar və bitkilərin sağlamlığının qorunmasında rolu danılmazdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz